خانواده‌ی گکویان Gekkonidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی مارمولک‌سانیان، از راسته‌ی پولک‌داران و از رده‌ی خزندگان هستند. در این نوشته که به بخش نهم خانواده‌ی گکویان می‌پردازد با ۲۹ گونه (از ۲۹۸ گونه) آشنا می‌شویم.

دنباله‌ی زیرخانواده‌ی گکوئیان Gekkoninae
دنباله‌ی سرده‌ی گکوهای خانگی Hemidactylus

نام: گکوی شکم‌زرد Yellow-belly gecko
نام علمی: Hemidactylus flaviviridis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کشورهای کویت، عربستان، امارات، قطر، عمان، عراق، گروه‌جزیره‌ی سُکوترای یمن، ایران، افغانستان، نپال، پاکستان و هند در غرب و جنوب قاره‌ی آسیا و کشورهای مصر، شمال سومالی، سودان، اتیوپی و اریتره در شمال شرقی قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۷ سانتی‌متر، دُم به درازای ۸ سانتی‌متر
نگاره: Tom

نام: گکوی خانگی معمولی Common house gecko
نام علمی: Hemidactylus frenatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری، منطقه‌های معتدل گرم، جنگل‌های بارانی، گرم‌دشت‌ها، بیابان‌ها، روستاها و شهرهای جنوب و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا (با آن‌که این گکو در گذشته بومی جنوب و جنوب شرقی آسیا بود، ولی امروزه در سراسر جهان پراکنده شده است.)
اندازه: بدن به درازای ۷/۵ تا ۱۵ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Vengolis
(آشنایی بیشتر با گکوی خانگی معمولی)

نام: گکوی هند آرام Indo-Pacific gecko
نام علمی: Hemidactylus garnotii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: درخت‌زارها، درختچه‌زارها، باغ‌های روستایی و شهرهای شمال شرقی بنگلادش، شمال شرقی هند، نپال و بوتان در جنوب قاره‌ی آسیا، کشورهای تایلند، میانمار، مالزی، جنوب چین، تایوان، فیلیپین و اندونزی در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا و کشورهای فیجی، وانواتو و ساموآ، پُلی‌نِزی فرانسه و کالِدونیای نو (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵/۸ سانتی‌متر، دُم به درازای ۶/۶ سانتی‌متر
نگاره: Ryan Francis
(آشنایی بیشتر با گکوی هند آرام)

نام: گکوی افعی دُم‌هویجی Carrot-tail viper gecko
نام علمی: Hemidactylus imbricatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های بیابانی و نیمه‌بیابانی جنوب کشور پاکستان (و شاید بخش‌های کوچکی از کشورهای هند و ایران) در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۰/۵ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Grathwohl.dk

نام: گکوی تپه‌موریانه‌ای Termite-hill gecko
نام علمی: Hemidactylus lankae
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های خشک کشور جزیره‌ای سری‌لانکا در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: -
نگاره: Chien Lee

نام: گکوی دُم‌برگی لشنالت Leschenault's leaf-toed gecko
نام علمی: Hemidactylus leschenaultii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کشورهای سری‌لانکا، پاکستان، جنوب هند، شمال بنگلادش و عمان در جنوب و غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۸/۱ سانتی‌متر، دُم به درازای ۸/۳ سانتی‌متر
نگاره: Deshan Tennekoon

نام: گکوی خانگی گرمسیری Tropical house gecko
نام علمی: Hemidactylus mabouia
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های گرمسیری، درختچه‌زارها، منطقه‌های خشک نزدیک کرانه‌ها، منطقه‌های شنی و شهرهای زیر صحرای بزرگ آفریقا (گکوی خانگی گرمسیری به قاره‌ی آمریکا نیز برده شده و جانور بومی آن قاره به‌شمار نمی‌رود.)
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵/۸ سانتی‌متر، دُم به درازای ۶/۹ سانتی‌متر
نگاره: Jake Scott
(آشنایی بیشتر با گکوی خانگی گرمسیری)

نام: گکوی انگشت‌برگی خال‌دار Spotted leaf-toed gecko
نام علمی: Hemidactylus maculatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌ها و شهرهای جنوب کشور هند و بخش‌هایی از کشور جزیره‌ای سری‌لانکا در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: وزن ۳۶ گرم، پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱۱/۴ سانتی‌متر، دُم به درازای ۱۲/۷ سانتی‌متر
نگاره: Dr. Raju Kasambe

نام: گکوی انگشت‌برگی آنتیل Antilles leaf-toed gecko
نام علمی: Hemidactylus palaichthus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرم‌دشت‌های گرمسیری و جنگل‌های خشک و بارانی شمال آمریکای جنوبی و جزیره‌های آنتیل کوچک در دریای کارائیب
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۶/۲ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Timothy J. Colston

نام: گکوی خانگی سری‌لانکایی Sri Lankan house gecko
نام علمی: Hemidactylus parvimaculatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنوب کشور هند و کشورهای جزیره‌ای سری‌لانکا و مالدیو در جنوب قاره‌ی آسیا، همچنین کشورهای جزیره‌ای موریس، کومور و رِئونیون (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۱۳ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Noah K. Fields

نام: گکوی انگشت‌برگی ایرانی Persian leaf-toed gecko
نام علمی: Hemidactylus persicus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های بیابانی و نیمه‌بیابانی خشک کشورهای پاکستان، شمال هند، جنوب ایران، عراق، عربستان، بحرین و شمال عمان در جنوب و غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵/۳ سانتی‌متر، دُم به درازای ۶/۳ سانتی‌متر
نگاره: D. Kane

نام: گکوی خانگی دُم‌تخت Flat-tailed house gecko
نام علمی: Hemidactylus platyurus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌ها، کشت‌زارها و شهرهای کشورهای بنگلادش، شمال هند، گروه‌جزیره‌ی نیکوبار هند، نپال، بوتان، چین، سری‌لانکا، تایلند، مالزی، میانمار، ویتنام، فیلیپین و اندونزی در جنوب و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵ سانتی‌متر، دُم به درازای ۸ سانتی‌متر
نگاره: Oleg Nabrovenkov

نام: گکوی انگشت‌برگی مومبای Bombay leaf-toed gecko
نام علمی: Hemidactylus prashadi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های رشته‌کوه گهات غربی در غرب کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۹/۵ سانتی‌متر، دُم به درازای ۱۲ سانتی‌متر
نگاره: -

نام: گکوی هِیدِن Heyden's gecko
نام علمی: Hemidactylus robustus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کشورهای مصر، سودان، اریتره، اتیوپی، سومالی، کنیا، یمن، عمان، قطر، عراق، ایران و پاکستان در شمال شرقی قاره‌ی آفریقا و منطقه‌ی خاورمیانه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵/۵ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Tomas Mazuch

نام: گکوی انگشت‌برگی کشت‌زار Farm leaf-toed gecko
نام علمی: Hemidactylus ruspolii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کشورهای اتیوپی، سومالی و شمال کنیا در شمال شرقی قاره‌ی آفریقا
اندازه: -
نگاره: Roberto Sindaco

نام: گکوی انگشت‌برگی داکوتا Dakota's leaf-toed gecko
نام علمی: Hemidactylus triedrus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشورهای سری‌لانکا، هند و پاکستان در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵/۸ تا ۷/۶ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Maitry Jani

نام: گکوی خانگی مدیترانه‌ای Mediterranean house gecko
نام علمی: Hemidactylus turcicus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: درخت‌زارها، درختچه‌زارها، منطقه‌های خشک، منطقه‌های کرانه‌ای، تخته‌سنگ‌های کوهستانی، غارها و شهرهای منطقه‌ی مدیترانه، شمال قاره‌ی آفریقا و غرب منطقه‌ی خاورمیانه (امروزه به بسیاری از منطقه‌های گرمسیری جهان همچون قاره‌ی آمریکا برده شده است.)
اندازه: بدن به درازای ۱۰ تا ۱۳ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Abdellah Bouazza
(آشنایی بیشتر با گکوی خانگی مدیترانه‌ای)

سرده‌ی گکوهای نیمه‌انگشت‌برگی Hemiphyllodactylus

نام: گکوی درختی هند آرام Indopacific tree gecko
نام علمی: Hemiphyllodactylus typus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشورهای جنوب، شرق و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا و شماری از جزیره‌های اقیانوس‌های هند و آرام
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۴/۴ سانتی‌متر، دُم به درازای ۳/۸ سانتی‌متر
نگاره: Budak

سرده‌ی گکوهای خارشی Heteronotia

نام: گکوی تیغ‌دار Prickly gecko
نام علمی: Heteronotia binoei
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: درخت‌زارها و چمن‌زارهای باز و خشک، جنگل‌های بارانی، بیابان‌های مرکزی و تپه‌شنی‌های کرانه‌ای کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Stephen Zozaya

نام: گکوی تیغ‌دار باینو Bynoe's prickly gecko
نام علمی: Heteronotia planiceps
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: سرزمین شمالی و ایالت استرالیای غربی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: -
نگاره: Jules Farquhar

نام: گکوی غاری پیلبارا Pilbara cave gecko
نام علمی: Heteronotia spelea
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ایالت استرالیای غربی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵/۵ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Jordan Vos

سرده‌ی گکوهای انگشت‌پولکی Lepidodactylus

نام: گکوی سوگوار Mourning gecko
نام علمی: Lepidodactylus lugubris
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های کرانه‌ای اقیانوس‌های هند و آرام همچون کرانه‌های کشورها و جزیره‌های جنوب، شرق و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا، قاره‌ی اقیانوسیه، آمریکای مرکزی و جنوبی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۴ تا ۴/۴ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Anders Zimny

نام: گکوی انگشت‌پولکی لانیو Lanyu scaly-toed gecko
نام علمی: Lepidodactylus yami
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جزیره‌ی اُرکید وابسته به تایوان در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: -
نگاره: Yu Sing Lin

سرده‌ی گکوهای پنهان Luperosaurus

نام: گکوی گرگی مک‌گرگور MacGregor's wolf gecko
نام علمی: Luperosaurus macgregori
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جزیره‌های کلایان در استان کاگایان کشور فیلیپین در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: -
نگاره: Aaron Griffing

سرده‌ی Nactus

نام: گکوی چِوِرت Chevert's gecko
نام علمی: Nactus cheverti
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های شمال شرقی ایالت کوئینزلند کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: -
نگاره: Matthew McIntosh

نام: گکوی کوهی سیاه Black Mountain gecko
نام علمی: Nactus galgajuga
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های شمال شرقی ایالت کوئینزلند کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: -
نگاره: Akash Samuel

نام: گکوی انگشت‌باریک آرام Pacific slender-toed gecko
نام علمی: Nactus pelagicus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ایالت کوئینزلند کشور استرالیا و بسیاری از کشورهای جزیره‌ای و جزیره‌های اقیانوس آرام در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۴/۸ تا ۷/۱ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: J_Wrightyy

سرده‌ی گکوهای دروغین Pseudogekko

نام: گکوی دروغین پولیلیو Polillo false gecko
نام علمی: Pseudogekko smaragdinus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های جزیره‌ی پولیلیو در استان کِزون کشور فیلیپین در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: -
نگاره: Joel Sartore

سرده‌ی Rhinogekko

نام: گکوی عنکبوتی خاران Kharan spider gecko
نام علمی: Rhinogekko femoralis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنوب شرقی کشور ایران و جنوب غربی پاکستان در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵/۲ تا ۶ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Hossein Nabizadeh

گونه‌های خانواده‌ی گکویان (بخش نخست) - (بخش دوم) - (بخش سوم) - (بخش چهارم) - (بخش پنجم) - (بخش ششم) - (بخش هفتم) - (بخش هشتم) - (بخش نهم) - (بخش دهم)

بن‌مایگان: wikipedia
گردآوری: فرتورچین