خانواده‌ی گکویان Gekkonidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی مارمولک‌سانیان، از راسته‌ی پولک‌داران و از رده‌ی خزندگان هستند. در این نوشته که به بخش دهم خانواده‌ی گکویان می‌پردازد با ۳۰ گونه (از ۲۹۸ گونه) آشنا می‌شویم.

دنباله‌ی زیرخانواده‌ی گکوئیان Gekkoninae
سرده‌ی گکوهای انگشت‌کوتاه Stenodactylus

نام: گکوی انگشت‌کوتاه ایرانی Iranian short-fingered gecko
نام علمی: Stenodactylus affinis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنوب شرقی استان خوزستان و جنوب استان فارس در کشور ایران در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۶ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Behzad Zadhoush

نام: گکوی انگشت‌کوتاه خاورمیانه Middle Eastern short-fingered gecko
نام علمی: Stenodactylus doriae
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های بیابانی و کرانه‌ای خشک کشورهای ایران، عراق، عربستان، امارات، عمان، اردن و کویت در منطقه‌ی خاورمیانه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۸/۳ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Frank Deschandol

نام: گکوی انگشت‌کوتاه اردنی Jordan short-fingered gecko
نام علمی: Stenodactylus grandiceps
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های کشورهای اردن، سوریه، شمال عربستان، شمال غربی عراق و جنوب شرقی ترکیه در منطقه‌ی خاورمیانه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵/۵ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Nikola Rahmé

نام: گکوی شنی شرقی Eastern sand gecko
نام علمی: Stenodactylus leptocosymbotes
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های کشور عمان، شرق امارات و جنوب شرقی یمن در منطقه‌ی خاورمیانه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۸ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Dan Koleska

نام: گکوی برازنده‌ی شرقی Northern Elegant Gecko
نام علمی: Stenodactylus mauritanicus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های کشورهای مصر، لیبی، تونس، الجزایر، مراکش و صحرای غربی در شمال قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۴/۵ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Frank Deschandol

نام: گکوی انگشت‌کوتاه اندرسون Anderson's short-fingered gecko
نام علمی: Stenodactylus petrii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های خشک کشورهای مراکش، صحرای غربی، مصر، الجزایر، تونس، لیبی، سودان، سنگال، موریتانی، مالی، اریتره و نیجر در شمال قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۶/۱ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Alberto Sanchez Vialas

نام: گکوی انگشت‌کوتاه اسلِوین Slevin's short-fingered gecko
نام علمی: Stenodactylus slevini
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های کشورهای بحرین، قطر، کویت، جنوب عراق، جنوب اردن، شمال غربی عربستان، غرب امارات و یمن در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۶/۳ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Theo Busschau

نام: گکوی انگشت‌کوتاه لیختن‌اشتاین Lichtenstein's short-fingered gecko
نام علمی: Stenodactylus sthenodactylus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: دشت‌های خشک و بیابان‌های کشورهای مراکش، صحرای غربی، لیبی، الجزایر، تونس، مصر، اردن، موریتانی، اتیوپی، اریتره، سودان، سودان جنوبی، کنیا، مالی، سوریه و عربستان در شمال قاره‌ی آفریقا و منطقه‌ی خاورمیانه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵/۷ سانتی‌متر، دُم کوتاه‌تر از این اندازه
نگاره: Dan Koleska

سرده‌ی Trachydactylus

نام: گکوی سنگی بزرگ Spacious rock gecko
نام علمی: Trachydactylus hajarensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های کشورهای امارات و عمان در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵ تا ۶/۷ سانتی‌متر، دُم کوتاه‌تر از این اندازه
نگاره: Dan Koleska

سرده‌ی Trigonodactylus

نام: گکوی انگشت‌کوتاه عربی Arabian short-fingered gecko
نام علمی: Trigonodactylus arabicus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های کشورهای عربستان، قطر، امارات، بحرین، کویت، ایران، اردن و جنوب عمان در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۴ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Todd Pierson

سرده‌ی گکوهای کوتوله Tropiocolotes

نام: گکوی شنی الجزایری Algerian sand gecko
نام علمی: Tropiocolotes algericus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های کشورهای مراکش، موریتانی، تونس، صحرای غربی و شمال الجزایر در شمال غربی قاره‌ی آفریقا
اندازه: -
نگاره: Vojtěch Víta

نام: گکوی ناتِرِر Natterer's gecko
نام علمی: Tropiocolotes nattereri
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های کشورهای مصر، اردن و عربستان در شمال شرقی قاره‌ی آفریقا و غرب آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Rafi Amar

نام: گکوی شنی اِسکورتِچی Scortecci's sand gecko
نام علمی: Tropiocolotes scorteccii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های کشورهای عمان و یمن در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۲ تا ۳ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Roberto Sindaco

نام: گکوی کوتوله‌ی اِشتودنِر Steudner's dwarf gecko
نام علمی: Tropiocolotes steudneri
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های کشورهای الجزایر، مصر، اتیوپی، جنوب شرقی لیبی، شمال سودان، اردن و ایران در شمال قاره‌ی آفریقا و غرب آسیا
اندازه: بدن به درازای ۵ تا ۶ سانتی‌متر
نگاره: MC.AL

نام: گکوی شنی شمالی Northern sand gecko
نام علمی: Tropiocolotes tripolitanus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های کشورهای مراکش، الجزایر، تونس، لیبی، مصر، موریتانی، نیجر، سومالی، مالی، سودان و چاد در شمال قاره‌ی آفریقا
اندازه: -
نگاره: Alberto Sanchez Vialas

سرده‌ی Parsigecko

نام: گکوی پارسی ضیایی Ziaie's Pars-gecko
نام علمی: Parsigecko ziaiei
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های بیابانی و نیمه‌بیابانی استان هرمزگان در جنوب کشور ایران در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۳/۹ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: B. Safaei-Mahroo

سرده‌ی Toropuku

نام: گکوی جزیره‌ی استیون Stephen's Island gecko
نام علمی: Toropuku stephensi
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌ها و درختچه‌زارهای کرانه‌ای کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۸ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Nick Harker

سرده‌ی Woodworthia

نام: گکوی کنتربری Canterbury gecko
نام علمی: Woodworthia brunnea
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌ها، درختچه‌زارها و تپه‌شنی‌های کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۵/۳ تا ۸ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Ken-ichi Ueda

نام: گکوی راه‌راه طلایی Gold-striped gecko
نام علمی: Woodworthia chrysosiretica
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌ها و درختچه‌زارهای کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۱۴ سانتی‌متر
نگاره: Philip Melgren LPSNZ

نام: گکوی معمولی نیوزیلند New Zealand common gecko
نام علمی: Woodworthia maculata
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۱۵/۵ سانتی‌متر
نگاره: Nick Harker

سرده‌ی گکوهای جنگلی Mokopirirakau

نام: گکوی چشم‌سیاه اوتاگو Otago black-eyed gecko
نام علمی: Mokopirirakau galaxias
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های و منطقه‌های سنگی کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۷/۶ تا ۸/۴ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Tony Jewell

نام: گکوی جنگلی Forest gecko
نام علمی: Mokopirirakau granulatus
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های و درختچه‌زارهای کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۶ تا ۹/۱ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Dylan van Winkel

نام: گکوی چشم‌سیاه Black-eyed gecko
نام علمی: Mokopirirakau kahutarae
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های سنگی و کوهستانی کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۹/۶ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Carey Knox

نام: گکوی ابری Cloudy gecko
نام علمی: Mokopirirakau nebulosus
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌ها، درختچه‌زارها و منطقه‌های سنگی کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۹ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: JamesReardon.org

سرده‌ی Microgecko

نام: گکوی کوتوله‌ی چابهاری Chabahar dwarf gecko
نام علمی: Microgecko chabaharensis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: استان بلوچستان در جنوب شرقی کشور ایران در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۲/۸ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Hossein Nabizadeh

نام: گکوی کوتوله‌ی نواری Banded dwarf gecko
نام علمی: Microgecko helenae
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های کوهستانی غرب رشته‌کوه زاگرس در استان‌های خوزستان و بوشهر در جنوب غربی کشور ایران در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۶ تا ۷ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Gabri Mtnez

نام: گکوی کوتوله‌ی لطیفی Latifi's dwarf gecko
نام علمی: Microgecko latifi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های کوهستانی رشته‌کوه زاگرس در استان‌های فارس، کرمان و مرکزی در کشور ایران در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: -
نگاره: Hossein Nabizadeh

نام: گکوی کوتوله‌ی ایرانی Persian dwarf gecko
نام علمی: Microgecko persicus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های نیمه‌بیابانی کوه‌ها و دامنه‌های کشورهای ایران، عراق و پاکستان در منطقه‌ی خاورمیانه
اندازه: بدن به درازای ۷ تا ۸ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: -

سرده‌ی Tenuidactylus

نام: گکوی انگشت‌خمیده‌ی کاسپین (خزری) Caspian bent-toed gecko
نام علمی: Tenuidactylus caspius
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های سنگی و کوهستانی کشورهای ترکمنستان، ازبکستان، جنوب غربی قزاقستان، جنوب تاجیکستان، جنوب روسیه، گرجستان، ارمنستان، آذربایجان، جنوب ایران و شمال افغانستان در قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۶ سانتی‌متر
نگاره: Thibaud Aronson

نام: گکوی انگشت‌دراز نیکولسکی Nikolsky's long-toed gecko
نام علمی: Tenuidactylus longipes
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های سنگی شرق ایران، جنوب ترکمنستان و جنوب غربی افغانستان در قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۶/۹ سانتی‌متر، دُم به درازای ۹/۷ سانتی‌متر
نگاره: Frank Deschandol

گونه‌های خانواده‌ی گکویان (بخش نخست) - (بخش دوم) - (بخش سوم) - (بخش چهارم) - (بخش پنجم) - (بخش ششم) - (بخش هفتم) - (بخش هشتم) - (بخش نهم) - (بخش دهم)

بن‌مایگان: wikipedia
گردآوری: فرتورچین