فیروز و شهناز یا تذکرهی ناظم منظومهای عاشقانه سرودهی محمدصادق ناظم تبریزی شناخته شده با نام صادقا شاعر و تذکرهنویس ایرانی سدهی یازدهم هجری قمری در شبهقارهی هند است.
فایز و پریزاد داستان و افسانهای عاشقانه و ساخته و پرداختهی مردمان جنوب ایران از سرودههای فایز دشتی است. پری نقش بزرگی در دوبیتیهای فایز دارد و این پری همان یار و معشوق فایز و نمادی از آرزوها و رویاهای دستنیافتنی فایز دشتی است.
عزیز و نگار از داستانها و افسانههای عاشقانهی مردمان روستای آردکان شهرستان طالقان است و پیشینهی آن به چند سده میرسد. این داستان در میان مردمان قزوین و منطقههای شمالی ایران بسیار رایج است.
طاهر و زهره داستانی عاشقانه و از شناختهشدهترین افسانههای مردمان ترکمن است. داستان طاهر و زهره به گونههای متفاوت از دیرباز در میان مردمان ترک و ترکمن ایران، آسیای مرکزی، آذربایجان، ترکیه و نیز تاجیکستان رواج داشته است.
طالب و زهره منظومهای عاشقانه سرودهی محمد طالب آملی از شاعران مازندرانی و ایرانی سدهی یازدهم هجری قمری است. این مثنوی روایت دلدادگی طالب و دختری بهنام زهره است.
شیخ صنعان و دختر ترسا یا شیخ سمعان و دختر ترسا داستانی عاشقانه و عارفانه از کتاب منطقالطیر سرودهی عطار نیشابوری شاعر و عارف ایرانی سدههای ششم و هفتم هجری قمری است.
شور محمود و مرزینگان داستانی عاشقانه و کردیست که به نثر و نیز شعر هجایی، با گویش سورانی در منطقههای گوناگون کردنشین بازگو میشود. شور محمود و مرزینگان داستانی در ادبیات گفتاریست.
پادشاه و کنیزک نخستین داستان کتاب مثنوی معنوی سرودهی جلالالدین محمد بلخی متخلص به مولوی یا مولانا شاعر پارسیگوی ایرانی سدهی هفتم هجری قمری است. این داستان بازگو کنندهی دلدادگی پادشاهی به یکی از کنیزانش است.
سوز و گداز منظومهای عاشقانه سرودهی محمدرضا خبوشانی متخلص به نَوعی خَبوشانی شاعر ایرانی سدههای دهم و یازدهم است. این منظومه بازگو کنندهی عشق دختریست که پس از مرگ دلدادهی خویش بر پایهی آیین سَتی در آتش میسوزد.
سودابه و سیاوش از داستانهای شاهنامه کتاب حماسی ایرانیان است. شاهنامه پرآوازهترین سرودهی ابوالقاسم فردوسی توسی از شاعران سدهی چهارم هجری قمری است. این منظومه بازگو کنندهی عشق سودابه همسر کیکاووس به سیاوش پسر کیکاووس است.