رستم و تهمینه از داستانهای شاهنامه کتاب حماسی ایرانیان است. شاهنامه پرآوازهترین سرودهی ابوالقاسم فردوسی توسی از شاعران سدهی چهارم هجری قمری است. این منظومه روایت دلدادگی رستم فرزند زال و تهمینه دختر پادشاه سمنگان است.
همای و همایون منظومهای عاشقانه سرودهی خواجوی کرمانی شاعر سدهی هشتم هجری قمری است. منظومهی همای و همایون از تعدادی داستان تودرتوی کوتاه فراهم آمده و خواجوی کرمانی آن را در سال ۷۳۲ هجری قمری به پایان رسانیده است.
ویس و رامین منظومهای عاشقانه سرودهی فخرالدین اسعد گرگانی شاعر سدهی پنجم هجری قمری است. این منظومهی غنایی، بازماندهی یک داستان کهن و عاشقانهی ایرانی وابسته به دورهی اشکانیان است.
شیرین و فرهاد یا فرهاد و شیرین منظومهای عاشقانه سرودهی وحشی بافقی شاعر نامدار ایرانی سدهی دهم هجری قمری است. این مثنوی به پیروی از منظومهی عاشقانهی خسرو و شیرین اثر نظامی گنجوی سروده شده است.
زهره و منوچهر شعر بلندی سرودهی ایرج میرزا شاعر نامدار ایرانی دورهی مشروطیت است. داستان زهره و منوچهر از داستان عشق ونوس و آدونیس از استورههای رومی گرفته شده است.
زال و رودابه از داستانهای شاهنامه کتاب حماسی ایرانیان است. شاهنامه پرآوازهترین سرودهی ابوالقاسم فردوسی توسی از شاعران سدهی چهارم هجری قمری است. این منظومه روایت دلدادگی زال پسر سپیدموی سام و رودابه دختر مهراب کابلی است.
وامق و عذرا منظومهای عاشقانه سرودهی عنصری بلخی شاعر سدههای چهارم و پنجم هجری قمری است. اصل داستان یونانی است و جز نام عشاق، همهی جاها و نامها نیز یونانی است.
خسرو و شیرین منظومهی دوم از کتاب پنج گنج اثر نظامی گنجوی شاعر و داستانسرای ایرانی سدهی ششم هجری قمری است. این منظومه، داستان عشق خسرو پرویز پادشاه ساسانی و شیرین شاهزادهی ارمنی را روایت میکند.
بیژن و منیژه از داستانهای شاهنامه کتاب حماسی ایرانیان است. شاهنامه پرآوازهترین سرودهی ابوالقاسم فردوسی توسی از شاعران سدهی چهارم هجری قمری است. این منظومه روایت دلدادگی بیژن پسر گیو و منیژه دختر افراسیاب است.
بهرام و گلندام منظومهای عاشقانه سرودهی امینالدین محمد صافی سبزواری از شاعران سدههای نهم و دهم هجری قمری است. امینالدین محمد از مردم سنجق سبزوار بود که این مثنوی را بهنام شمس الدین محمد حاکم فارس سروده است.