خرم و زیبا منظومهای عاشقانه بر وزن خسرو و شیرین اثر نظامی گنجوی است و در دورهی پادشاهی شاه اسماعیل اول صفوی سروده شده است. مثنوی خرم و زیبا که در میان مردم به کلیات خرم و زیبا و شاهنامهی خرم و زیبا نیز شناخته میشود.
حیدربیگ و سمنبر منظومهای عاشقانه و پهلوانی در ادبیات گفتاریست و از گذشتهی دور تاکنون میان مردم دست بهدست شده است. در هیچیک از نسخههای خطی و نمونههای چاپی این منظومه، نامی از سرایندهی آن دیده نمیشود.
حسینا و دلارام داستانی عاشقانه در ادبیات گفتاریست و از گذشتهی دور تاکنون میان مردم دست بهدست شده است. این داستان را حسینا شاعر و دو بیتیسرای ایرانی سروده و از زندگی وی آگاهی چندانی در دست نیست.
حسن و دل یا دستور عشاق منظومهای عاشقانه سرودهی محمد بن یحیی سیبک نیشابوری از شاعران سدهی نهم هجری قمری است. این شاعر که تخلصهایی همچون تُفّاحی و فتاحی دارد، این منظومه را در سال ۸۴۰ هجری قمری به پایان رسانده است.
جمشید و دختر کورنگ شاه از داستانهای شاهنامه کتاب حماسی ایرانیان است. شاهنامه پرآوازهترین سرودهی ابوالقاسم فردوسی توسی از شاعران سدهی چهارم هجری قمری است. این منظومه روایت دلدادگی جمشید و سمنناز است.
جمشید و خورشید منظومهای عاشقانه سرودهی سلمان ساوجی از شاعران سدهی هشتم هجری قمری است. مثنوی جمشید و خورشید بر وزن خسرو و شیرین اثر نظامی گنجوی در سال ۷۶۳ هجری قمری به پایان رسیده است.
جم و گل منظومهای عاشقانه از مثنوی سِحر حلال سرودهی اهلی شیرازی شاعر سدههای نهم و دهم هجری قمری است. این منظومه روایت دلدادگی «جم» پسرعموی پادشاهی بهنام «کی» و «گل» دختر «کی» است.
باقر و گلاندام منظومهای عاشقانه سرودهی باقر فداغی لارستانی شاعر دورهی صفویان است. نام این شاعر نظام، نام پدرش ولی و تخلصش باقر و اهل فداغ از توابع لارستان فارس بود. این داستان بازگو کنندهی دلدادگی باقر به دختر عمویش گلاندام است.
مم و زین منظومهای عاشقانه و عارفانه اثر احمد خانی نویسنده و شاعر کردتبار سدهی هفدهم میلادی است. داستان مَم و زین یا به زبان کردی مهم و زین، دویست سال پیش از احمد خانی در کردستان ترکیه روی داده است.
سامسون و دلیله داستانی عاشقانه از کتاب داوران یا کتاب قضات است. کتاب داوران یکی از پنج کتاب تورات است و بر پایهی دیدگاه یهودیان، نویسندهی آن سَموئیل یا اُشموئیل است.