خانواده‌ی مارمولکان اژدها Agamidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی مارمولک‌سانیان، از راسته‌ی پولک‌داران و از رده‌ی خزندگان هستند. در این نوشته که به بخش سوم خانواده‌ی مارمولکان اژدها می‌پردازد با ۲۸ گونه (از ۲۶۰ گونه) آشنا می‌شویم.

دنباله‌ی زیرخانواده‌ی اژدهامارمولکیان Agaminae
سرده‌ی آگاماهای سنگی آسیایی Laudakia

نام: آگامای سنگی قبرس Cyprus rock agama
نام علمی: Laudakia cypriaca
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کشور جزیره‌ای قبرس در شرق دریای مدیترانه در قاره‌ی اروپا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱۳ سانتی‌متر، دُم به درازای ۱۷ سانتی‌متر

نام: آگامای سنگی سیاه Black rock agama
نام علمی: Laudakia melanura
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کشورهای ایران، افغانستان، پاکستان و شمال هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱۳/۵ سانتی‌متر، دُم به درازای ۲۸/۵ سانتی‌متر

نام: آگامای سنگی پولک‌درشت Large-scaled Rock Agama
نام علمی: Laudakia nupta
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های کوهستانی و روستاهای کشورهای عراق، ایران، افغانستان و پاکستان در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱۶/۶ سانتی‌متر، دُم به درازای ۳۴/۱ سانتی‌متر

نام: آگامای سنگی آنان Anan's rock agama
نام علمی: Laudakia sacra
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: دامنه‌های سنگی منطقه‌ی تبت در کشور چین در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱۲ تا ۱۵ سانتی‌متر، دُم به درازای ۱۸ تا ۲۴ سانتی‌متر

نام: آگامای ستاره‌دار Starred agama
نام علمی: Laudakia stellio
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های سنگی و خشک و روستاهای کشورهای کرانه‌های شرق دریای مدیترانه همچون ترکیه، سوریه، لبنان، مصر، عراق، عربستان، قبرس، اردن و جزیره‌های شرقی یونان
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱۳ سانتی‌متر، دُم به درازای ۱۷ سانتی‌متر

نام: آگامای سنگی کشمیر Kashmir rock agama
نام علمی: Laudakia tuberculata
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های کوهستانی کشور نپال، شمال پاکستان، شمال هند، شرق افغانستان و غرب چین در قاره‌ی آسیا
اندازه: -

سرده‌ی Paralaudakia

نام: آگامای قفقازی Caucasian agama
نام علمی: Paralaudakia caucasia
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های کوهستانی شرق و جنوب گرجستان، ارمنستان، آذربایجان، ترکمنستان، تاجیکستان، داغستان روسیه، شرق ترکیه، عراق، شمال ایران، افغانستان، شمال غربی پاکستان و بخش‌هایی از کشمیر هند در قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱۵/۳ سانتی‌متر، دُم به درازای ۱۹ سانتی‌متر (آشنایی بیشتر با آگامای قفقازی)

نام: آگامای هیمالیایی Himalayan agama
نام علمی: Paralaudakia himalayana
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های کوهستانی شمال شرقی افغانستان، شمال پاکستان، کشمیر هند، نپال، شمال غربی چین، جنوب شرقی ترکمنستان، غرب تاجیکستان، غرب قرقیزستان و شرق ازبکستان در قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۳۰ سانتی‌متر

نام: آگامای سنگی ترکستان Turkestan rock agama
نام علمی: Paralaudakia lehmanni
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های کوهستانی کشورهای ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و افغانستان در آسیای میانه
اندازه: وزن ۱۲۸ گرم برای نرها و ۱۱۸ گرم برای ماده‌ها، بدن به درازای ۱۵ سانتی‌متر برای نرها و ۱۴ سانتی‌متر برای ماده‌ها

نام: آگامای سنگی مغولی Mongolian rock agama
نام علمی: Paralaudakia stoliczkana
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های سنگی بیابان‌ها و درخت‌زارهای منطقه‌ی خودگردان سین‌کیانگ و استان گانسو کشور چین، غرب مغولستان و قرقیزستان در قاره‌ی آسیا
اندازه: -

سرده‌ی Trapelus

نام: آگامای زمینی برلیان (آگامای سبزدشت یا چابک) Brilliant ground agama
نام علمی: Trapelus agilis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کشورهای ایران، پاکستان، هند، روسیه، ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان و چین در قاره‌ی آسیا
اندازه: -

نام: آگامای بومه Bohme's agama
نام علمی: Trapelus boehmei
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های خشک و بیابان‌های کشورهای موریتانی، مراکش، الجزایر و نیجر در شمال غربی قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱۰ تا ۱۱/۵ سانتی‌متر، دُم کمی بیش از این اندازه

نام: آگامای خال‌زرد Yellow-spotted agama
نام علمی: Trapelus flavimaculatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های خشک و بیابان‌های کشورهای عمان، امارات، قطر و غرب عربستان در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۳۰ سانتی‌متر

نام: آگامای بیابانی Desert agama
نام علمی: Trapelus mutabilis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های خشک سنگی و بیابان‌های کشورهای مراکش، موریتانی، صحرای غربی، الجزایر، تونس، لیبی، مصر، مالی، عراق، چاد، سودان و عربستان در شمال آفریقا و غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۷ تا ۱۸ سانتی‌متر

نام: أگامای سبزدشت Steppe agama
نام علمی: Trapelus sanguinolentus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: دشت‌های شنی کشورهای قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، افغانستان، شمال شرقی ایران، شمال غربی چین و بخش‌هایی از منطقه‌ی قفقاز روسیه در قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱۲ سانتی‌متر، دُم به درازای ۱۸ سانتی‌متر

نام: آگامای سوینیی Savigny's agama
نام علمی: Trapelus savignii
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌ها، درختچه‌زارها و چمن‌زارهای خشک کشورهای مصر و فلسطین در منطقه‌ی خاورمیانه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۲۵ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه

سرده‌ی Xenagama

نام: آگامای شگفت وایلانت Vaillant's strange agama
نام علمی: Xenagama batillifera
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های خشک شمال غربی سومالی و شرق اتیوپی در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۱۹ سانتی‌متر

نام: آگامای دُم‌سپری کوتوله Dwarf shield-tailed agama
نام علمی: Xenagama taylori
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های خشک شمال غربی سومالی و شرق اتیوپی در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر

نام: آگامای ویلم Wilms' agama
نام علمی: Xenagama wilmsi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های بیابانی شمال کشورهای سومالی و اتیوپی در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۹/۶ سانتی‌متر، دُم به درازای ۵/۳ سانتی‌متر

نام: آگامای پشت‌برآمده‌ی اتیوپیایی Ethiopian ridgeback agama
نام علمی: Xenagama zonura
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های بیابانی کشور اتیوپی در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۸/۴ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش یک دوم همین اندازه

زیرخانواده‌ی اژدهاچه‌های استرالیایی Amphibolurinae
سرده‌ی اژدهاهای دُم‌تازیانه‌ای Amphibolurus

نام: اژدهای برن Burn's dragon
نام علمی: Amphibolurus burnsi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: شمال ایالت نیو ساوت ولز و جنوب ایالت کوئینزلند در شرق کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱۳/۵ سانتی‌متر، دُم دو برابر این اندازه

نام: دُم‌تازیانه‌ای مرکزی Centralian lashtail
نام علمی: Amphibolurus centralis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: سرزمین شمالی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۸ تا ۱۳ سانتی‌متر، دُم دو برابر این اندازه

نام: جکی دراگون Jacky dragon
نام علمی: Amphibolurus muricatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های سخت‌برگ خشک و درخت‌زارهای جنوب شرقی استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: وزن ۳۰ گرم، بدن به درازای ۲۳ سانتی‌متر، دُم دو سوم درازای بدن (آشنایی بیشتر با جکی دراگون)

نام: دُم‌تازیانه‌ای خلنگزار مالی Mallee Heath lashtail
نام علمی: Amphibolurus norrisi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنوب ایالت‌های ویکتوریا، استرالیای جنوبی و استرالیای غربی در جنوب کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱۱/۵ سانتی‌متر، دُم دو برابر این اندازه

سرده‌ی اژدهاهای دُم‌حلقه‌ای Chelosania

نام: اژدهای آفتاب‌پرست Chameleon dragon
نام علمی: Chelosania brunnea
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: شمال غربی ایالت کوئینزلند، شمال سرزمین شمالی و شمال شرقی ایالت استرالیای غربی در شمال کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱۲ سانتی‌متر، دُم به درازای ۱۸ سانتی‌متر

سرده‌ی Chlamydosaurus

نام: مارمولک پرده‌دار Frilled lizard
نام علمی: Chlamydosaurus kingii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: درخت‌زارهای گرم‌دشت‌ها، درخت‌زارهای منطقه‌های نیمه‌نمناک تا نیمه‌خشک و جنگل‌های سخت‌برگ خشک شمال کشور استرالیا و جنوب جزیره‌ی گینه‌ی نو در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: وزن ۸۷۰ گرم برای نرها و ۴۰۰ گرم برای ماده‌ها، پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۲۹ سانتی‌متر برای نرها و ۲۳/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم دو برابر این اندازه (سرتاسر بدن مارمولک پرده‌دار ۸۵ تا ۹۵ سانتی‌متر است.) (آشنایی بیشتر با مارمولک پرده‌دار)

سرده‌ی Cryptagama

نام: اژدهای شنی Gravel dragon
نام علمی: Cryptagama aurita
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های خشک شمال شرقی ایالت استرالیای غربی و شمال غربی سرزمین شمالی در شمال کشور استرالیا  در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۷/۴ سانتی‌متر

سرده‌ی Gowidon

نام: دُم‌تازیانه‌ای پوزه‌دراز Long-snouted lashtail
نام علمی: Gowidon longirostris
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های خشک و بیابان‌های کشور استرالیا و جزیره‌ی گینه‌ی نو در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: -

گونه‌های خانواده‌ی مارمولکان اژدها (بخش نخست) - (بخش دوم) - (بخش سوم) - (بخش چهارم) - (بخش پنجم) - (بخش ششم) - (بخش هفتم) - (بخش هشتم) - (بخش نهم)

بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity
گردآوری: فرتورچین