خانواده‌ی گکویان دُم‌پخ یا گِردانگشتان Sphaerodactylidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی مارمولک‌سانیان، از راسته‌ی پولک‌داران و از رده‌ی خزندگان هستند. در این نوشته که به بخش دوم خانواده‌ی گکویان دُم‌پخ می‌پردازد با ۳۱ گونه (از ۶۲ گونه) آشنا می‌شویم.

دنباله‌ی سرده‌ی گکوهای انگشت‌گرد Sphaerodactylus

نام: گکوی کوچک آرمسترانگ Armstrong's least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus armstrongi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشورهای جمهوری دومینیکن و هائیتی در جزیره‌ی هیسپانیولا در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۳/۱ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Germán Chávez

نام: گکوی کوچک بیتی Beatty's least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus beattyi
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌ها و درختچه‌زارهای گروه‌جزیره‌ی ویرجین وابسته به کشور آمریکا در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۳ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Aaron Griffing

نام: گکوی کوچک کایکوس Caicos least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus caicosensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جزیره‌های تورکس و کایکوس (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۳/۲ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Joe Burgess

نام: گکوی کوچک شبه‌جزیره Peninsula least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus clenchi
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشور جمهوری دومینیکن در جزیره‌ی هیسپانیولا در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۳/۳ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Miguel A. Landestoy T.

نام: گکوی کوچک دارلینگتون Darlington's least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus darlingtoni
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشور جمهوری دومینیکن در جزیره‌ی هیسپانیولا در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۲/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۲/۹ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Germán Chávez

نام: گکوی کوچک سخت‌گیر Difficult least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus difficilis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشورهای جمهوری دومینیکن و هائیتی در جزیره‌ی هیسپانیولا در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۳/۴ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Philippe BOISSEL

نام: گکوی خاکستری Ashy gecko
نام علمی: Sphaerodactylus elegans
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشور جزیره‌ای کوبا و کشورهای جمهوری دومینیکن و هائیتی در جزیره‌ی هیسپانیولا در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۳/۹ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Jake Scott

نام: گکوی دُم‌خال‌دار هیسپانیولایی Hispaniolan Tailspot Geckolet
نام علمی: Sphaerodactylus epiurus
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشور جمهوری دومینیکن در جزیره‌ی هیسپانیولا در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۲/۴ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Marcos Rodríguez Bobadilla

نام: گکوی کوچک شگفت‌آور Fantastic least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus fantasticus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشور جزیره‌ای دومینیکا، جزیره‌ی مونتسرات (از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیا) و جزیره‌ی گوادلوپ (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۲/۹ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Marcos Rodríguez Bobadilla

نام: گکوی کوچک گِیج Gaige's least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus gaigeae
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های گروه‌جزیره‌ی پورتوریکو وابسته به کشور آمریکا در دریای کارائیب در آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۲/۵ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Alberto López

نام: گکوی کوتوله‌ی طوقی Collared dwarf gecko
نام علمی: Sphaerodactylus glaucus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های گرمسیری و جنگل‌های نمناک نیمه‌گرمسیری کشورهای  گواتمالا، هندوراس، السالوادور و بلیز در آمریکای مرکزی و بخش‌هایی از جنوب کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۲/۹ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Pedro E. Nahuat-Cervera

نام: گکوی کوچک کارائیبی Caribbean least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus homolepis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های نمناک گرمسیری کشورهای نیکاراگوئه، کاستاریکا و پاناما در آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۳/۲ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: -

نام: گکوی کوتوله‌ی پولک‌درشت Big-scaled dwarf gecko
نام علمی: Sphaerodactylus macrolepis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های گروه‌جزیره‌های پورتوریکو و ویرجین وابسته به کشور آمریکا در دریای کارائیب در آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱/۷ تا ۲/۷ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Aaron Griffing
(آشنایی بیشتر با گکوی کوتوله‌ی پولک‌درشت)

نام: گکوی کوچک توباگو Tobago least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus molei
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشورهای ونزوئلا و گویان در شمال آمریکای جنوبی و همه‌ی جزیره‌های گروه‌جزیره‌ی آنتیل همچون کشور جزیره‌ای ترینیداد و توباگو در دریای کارائیب در آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۲/۵ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Leonardo Salas

نام: گکوی کوچک خال‌سیاه Black-spotted least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus nigropunctatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشورهای جزیره‌ای باهاما و کوبا در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۴ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Jake Scott

نام: گکوی آب‌سنگ فلوریدا Florida reef gecko
نام علمی: Sphaerodactylus notatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشورهای جزیره‌ای باهاما و کوبا در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی و همچنین ایالت فلوریدای کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۳/۴ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Jake Scott

نام: گکوی کوچک ویرجین گوردا Virgin Gorda least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus parthenopion
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های گروه‌جزیره‌ی ویرجین وابسته به کشور آمریکا در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱/۸ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Alejandro Sánchez

نام: گکوی پولک‌درشت بارائونا Barahona big-scaled geckolet
نام علمی: Sphaerodactylus plummeri
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های استان پدرنالس کشور جمهوری دومینیکن در جزیره‌ی هیسپانیولا در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱/۸ تا ۲/۲ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: M.R.Bobadilla

نام: گکوی کوچک روزِوِلت Roosevelt's least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus roosevelti
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌ها و درختچه‌زارهای گروه‌جزیره‌ی پورتوریکو وابسته به کشور آمریکا در دریای کارائیب در آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۳/۹ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Alberto López

نام: گکوی کوچک سابا Saba least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus sabanus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های جزیره‌های سابا و سینت یوستیشس (از سرزمین‌های فرادریایی هلند) و کشور جزیره‌ای سنت کیتس و نویس در دریای کارائیب در آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۲/۹ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Mark Yokoyama

نام: گکوی کوچک سامانا Samana least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus samanensis
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های استان آتو مایور کشور جمهوری دومینیکن در جزیره‌ی هیسپانیولا در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۲/۹ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Germán Chávez

نام: گکوی کوچک شوبِرت Schubert's least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus schuberti
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های استان ایندپندنسیای کشور جمهوری دومینیکن در جزیره‌ی هیسپانیولا در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: -
نگاره: Miguel A. Landestoy T.

نام: گکوی کوچک جزیره Island least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus sputator
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های جزیره‌های سینت یوستیشس (از سرزمین‌های فرادریایی هلند)، سن بارتلمی و سن مارتن (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) و کشور جزیره‌ای سنت کیتس و نویس در دریای کارائیب در آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۳/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۳/۹ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Mark Yokoyama

نام: گکوی کوچک هیسپانیولا Hispaniola least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus streptophorus
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشورهای جمهوری دومینیکن و هائیتی در جزیره‌ی هیسپانیولا در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۲/۴ سانتی‌متر برای نرها و ۲/۶ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Germán Chávez

نام: گکوی کوچک باربِر Barbour's least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus torrei
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشور جزیره‌ای کوبا در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۳/۹ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Tobias Helling

نام: گکوی کوچک آندِروود Underwood's least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus underwoodi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچه‌زارهای جزیره‌ی گراند تورک وابسته به جزیره‌های تورکس و کایکوس (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۳ سانتی‌متر برای نرها و ۳/۲ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Jake Scott

نام: گکوی کوچک وینسِنت Vincent's least gecko
نام علمی: Sphaerodactylus vincenti
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌ها و درختچه‌زارهای کشورهای جزیره‌ای دومینیکا، سنت لوسیا و سنت وینسنت و گرنادین‌ها و همچنین جزیره‌ی مارتینیک (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۴ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Willy Raitière

سرده‌ی گکوهای شگفت‌انگیز Teratoscincus

نام: گکوی شگفت‌انگیز بدریاگا Bedraiga's wonder gecko
نام علمی: Teratoscincus bedriagai
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌ها و درختچه‌زارهای شرق کشور ایران و جنوب افغانستان در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: -
نگاره: Gabri Mtnez

نام: گکوی شگفت‌انگیز ایرانی Persian wonder gecko
نام علمی: Teratoscincus keyserlingii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های کشورهای افغانستان، شرق ایران، پاکستان و شمال شرقی امارات در منطقه‌ی خاورمیانه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱۰/۲ سانتی‌متر، دُم به درازای ۵/۶ سانتی‌متر
نگاره: Theo Busschau

نام: گکوی شگفت‌انگیز پرژوالسکی Przewalski's wonder gecko
نام علمی: Teratoscincus przewalskii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌ها و چمن‌زارهای شمال کشور چین و جنوب مغولستان در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: -
نگاره: Lubomír Klátil

نام: گکوی شگفت‌انگیز معمولی Common wonder gecko
نام علمی: Teratoscincus scincus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌ها، منطقه‌های نیمه‌خشک، تپه‌شنی‌ها و دشت‌های شنی منطقه‌ی خاورمیانه، آسیای میانه و بخش‌های غربی شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۶ سانتی‌متر، دُم کوتاه
نگاره: Solovyeva Evgeniya

گونه‌های خانواده‌ی گکویان دُم‌پخ (بخش نخست) - (بخش دوم)

بن‌مایگان: wikipedia
گردآوری: فرتورچین