یکی از دوستان قدیمی که در ارتش زمان شاه، با درجه‌ی تیمساری خدمت می‌کرد روزی مطلبی را برای من تعریف کرد که فوق‌العاده زیبا بود. تعریف می‌کرد: در سال ۱۳۵۰ هنگامی که با درجه‌ی سرهنگی در ارتش خدمت می‌کردم، آزمونی در ارتش برگزار گردید تا افراد برگزیده در رشته‌ی حقوق، عهده‌دار پست‌های مهم قضایی در دادگاه‌های نظامی ارتش گردند. در این آزمون، من و ۲۵ نفر دیگر، رتبه‌های بالای آزمون را کسب نموده و به دانشگاه حقوق قضایی راه یافتیم.
دوره‌ی تحصیلی یک ساله بود و همه، با جدیت دروس را می‌خواندیم. یک هفته مانده به پایان دوره، روزی از درب دژبانی در حال رفتن به سر کلاس بودم که ناگهان دیدم دو نفر دژبان با یک نفر لباس شخصی منتظر من هستند و به محض ورود من، فرد لباس شخصی که با ارائه‌ی مدرک شناسایی، خود را از پرسنل سازمان امنیت معرفی می‌کرد، مرا البته با احترام، دستگیر و با خود به نقطه‌ی نامعلومی برده و به داخل سلول انفرادی انداختند. هر چه از آن لباس شخصی علت بازداشتم را می‌پرسیدم، چیزی نمی‌گفت و فقط می‌گفت من مامورم و معذور و چیز بیشتری نمی‌دانم.
اول خیلی ترسیده بودم. وقتی به داخل سلول انفرادی رفتم و تنها شدم، افکار مختلفی ذهنم را آزار می‌داد. از زندان‌بان خواستم تلفنی به خانه‌ام بزند و حداقل، خانواده‌ام را از نگرانی خلاص کند که ترتیب اثری نداد و مرا با نهایت غم و اندوه، در گوشه‌ی بازداشتگاه، به حال خود رها کرد. آن روز شب شد و روزهای دیگر هم به همان ترتیب، گذشت و گذشت تا این که روز نهم، در حالی که انگار صد سال گذشته بود، سپری شد.
صبح روز نهم، مجددا دیدم همان دو نفر دژبان به همراه همان لباس شخصی، به دنبال من آمده و مرا با خود برده و یک‌راست به اتاق رئیس دانشگاه که درجه‌ی سرلشگری داشت بردند. افکار مختلف و آزاردهنده، لحظه‌ای مرا رها نمی‌کرد و شدیدا در فشار روحی بودم. وقتی به اتاق رئیس دانشگاه رسیدم، در کمال تعجب دیدم تمام هم‌کلاس‌های من هم با حال و روزی مشابه من، در اتاق هستند و البته همگی هراسان و بسیار نگران بودند.
وقتی همه‌ی دوستانم را دیدم که به حال و روز من دچار شده‌اند، کمی جرات به خرج دادم و از بغل دستی خود، آهسته پرسیدم، دیدم وضعیت او هم شبیه من است. ناگهان همهمه‌ای بپا شد که ناگهان در اتاق باز شد و سرلشگر رئیس دانشگاه وارد اتاق شده و ما همگی بلند شده و ادای احترام کردیم.
رئیس دانشگاه، با خوشرویی تمام، با یکایک ما دست داده و در حالی که معلوم بود از حال و روز همه‌ی ما، کاملا آگاه بود این چنین به ما پاسخ داد: هر کدام از شما که افسران لایقی هم هستید، پس از فارغ التحصیلی، ریاست دادگاهی را در سطح کشور به عهده خواهید گرفت و حالا این بازداشتی شما، آخرین واحد درسی شما بود که بایستی پاس می‌کردید و در مقابل اعتراض ما گفت: این کار را کردیم تا هنگامی که شما در مسند قضاوت نشستید، قدرتمند شدید و قلم در دست‌تان بود، از آن سوءاستفاده نکنید و از عمق وجودتان، حال و روز کسی را که محکوم می‌کنید درک کرده و بی‌جهت و از سر عصبانیت و یا مسائل دیگر، کسی را بیش از حد جرمش، به زندان محکوم نکنید. در خاتمه نیز، از همه‌ی ما عذرخواهی گردید و همه‌ی ما نفس راحتی کشیدیم.

زیر پایت چون ندانی، حال مور - همچو حال توست، زیر پای فیل (سعدی)

نگاره: Medium.com
گردآوری: فرتورچین