نام: غرم Argali
نام علمی: Ovis ammon
فرمان‌رو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پستانداران
راسته: جفت‌سم‌سانان
زیرراسته: نشخوارکننده‌سانیان
خانواده: گاوان
زیرخانواده: بزیان
سرده: گوسفندها یا قوچ‌ومیش‌ها
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زمان زیست: دوره‌ی پلیستوسن (۲/۵۸ تا ۰/۰۱۱۷ میلیون سال پیش) تا دوره‌ی هولوسن (۱۱۷۰۰ سال پیش تاکنون)
زیستگاه: کوهستان‌های منطقه‌ی تبت، رشته‌کوه هیمالیا، رشته‌کوه آلتای و رشته‌کوه پامیر در آسیای میانه
زندگانی: ۱۰ تا ۱۳ سال
سن بلوغ: نرها ۵ سالگی و ماده‌ها ۱ تا ۲ سالگی
زادآوری: زنده‌زا، ۱ تا ۲ نوزاد، با ۱۵۰ تا ۱۸۰ روز زمان بارداری
خوراک: گیاهان همچون سبزه‌ها، سبزی‌ها، جگنیان، گیاهاه گل‌ده، بوته‌ها، جوانه‌ها، برگ‌ها، گل‌ها و میوه‌ها
شکارگران: آدمی، گرگ، پلنگ و پلنگ برفی (بچه‌ها: عقاب طلایی)
رنگ: زرد روشن تا قهوه‌ای گراینده به سرخ تا قهوه‌ای خاکستری تیره، دارای پشتی تیره‌تر از پهلوها، همچنین چهره، دُم و پیرامون دُم به‌رنگ زرد گراینده به سفید
اندازه: وزن ۹۷ تا ۳۲۸ (گاه ۳۵۶) کیلوگرم برای نرها و ۴۳ تا ۱۰۰ کیلوگرم برای ماده‌ها، سر و بدن به درازای ۱۳۶ تا ۲۰۰ سانتی‌متر، دُم به درازای ۹/۵ تا ۱۷ سانتی‌متر، بلندای بدن تا شانه‌ها ۸۵ تا ۱۳۵ سانتی‌متر
درباره‌ی جانور: غُرم یا اَرغالی یا گوسفند کوهی یا میش کوهی Mountain sheep، بزرگ‌ترین گوسفند جهان و جانوری روزگرد و گروه‌زیست است. این جانوران در چهار گروه زندگی می‌کنند: گله‌ی ماده‌ها و بچه‌های‌شان، گله‌ی نرهای جوان، گله‌ی نرهای بالغ و همچنین برخی نرها که به‌جز زمان زادآوری، تنهازیست هستند. ماده‌ها گله‌هایی بسیار بزرگ دربرگیرنده‌ی ۱۰۰ و گاه ۲۰۰ گوسفند برپا می‌کنند. این جانوران بدنی باریک، پاهایی کم‌وبیش بلند، دُمی کوتاه و موهایی انبوه و کوتاه دارند. همچنین آنان گردنی کوتاه، سری کشیده، گوش‌هایی بیضی‌مانند و چشمانی درشت دارند. غرم‌ها موهایی کوتاه همانند یال در پشت و در راستای ستون مهره‌ها دارند. همچنین آنان دارای ۲ شاخ بلند هستند. شاخ‌های نرها ۱۹۰ و شاخ‌های ماده‌ها ۶۰ سانتی‌متر بلندا دارند. شاخ‌ها برجستگی‌های نوک‌تیزی هستند که بر روی سر این گوسفندها جای گرفته‌اند. این اندام‌ها از بخش درونی استخوانی با پوششی از کراتین و دیگر پروتئین‌ها ساخته شده‌اند و غرم‌ها آن‌ها را برای دفاع و در زمان جفت‌یابی، آن‌ها را برای پیکار با دیگر هم‌گونه‌ها به‌کارگیری می‌کنند. این جانوران سُم‌رو هستند و بر روی نوک انگشتان پا راه می‌روند. غرم‌ها ۲ انگشت بزرگ در هر یک از پاهای خود دارند که با سُم بزرگی پایان می‌یابند. سُم، پوششی سخت در نوک انگشتان پای پستانداران سُم‌دار است که از جنس کراتین ساخته شده و از بخش نرم ته پاهای آنان در برابر آسیب‌ها جلوگیری می‌کند.
بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity
نگاره: Klaus Rudloff - Klaus Rudloff
گردآوری: فرتورچین
