خانواده‌ی مخمل‌ماهیان Aploactinidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی عقرب‌ماهی‌سانیان، از راسته‌ی عقرب‌ماهی‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان مخمل‌ماهی‌های جنوبی و فانتوم را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی مخمل‌ماهیان در آب‌های گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام زندگی می‌کنند. آنان زمان خود را بیشتر در آب‌های کم‌ژرف کرانه‌ای یا نزدیک به آن، در میان پوشش گیاهی یا روی بسترهای سنگی، صدفی، پاره‌سنگ مرجانی یا زیرلایه‌های جلبک‌های مرجانی می‌گذرانند. این جانوران بدنی کشیده و پوشیده از پولک‌های خارمانند دارند. اگرچه بدن برخی از گونه‌ها بدون پولک است. این ماهی‌ها باله‌های سینه‌ای بزرگ، باله‌ی پشتی دراز و بلند و باله‌ی مخرجی کشیده دارند. همه‌ی گونه‌های این خانواده دریازی هستند. مخمل‌ماهی خارزنبوری با درازای ۳/۱ سانتی‌متر و مخمل‌ماهی جنوبی با درازای ۲۳ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی مخمل‌ماهیان به‌شمار می‌روند. در این نوشته که با ۱۳ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

سرده‌ی Acanthosphex

نام: مخمل‌ماهی خارزنبوری Wasp-spine velvetfish
نام علمی: Acanthosphex leurynnis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۶۰ متری آب‌های گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشورهای جنوب شرقی قاره‌ی آسیا و کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۳/۱ سانتی‌متر
نگاره: Rickard Zerpe

سرده‌ی Aploactisoma

نام: مخمل‌ماهی جنوبی Southern velvetfish
نام علمی: Aploactisoma milesii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۶ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری اقیانوس‌های هند و آرام (در کرانه‌های کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۲۳ سانتی‌متر
نگاره: J. Martin Crossley

سرده‌ی Cocotropus

نام: -
نام علمی: Cocotropus izuensis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۸ تا ۲۵ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شمال غربی اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۴/۷ سانتی‌متر
نگاره: H. Masuda

نام: -
نام علمی: Cocotropus larvatus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۴ تا ۴۰ متری آب‌های گرمسیری اقیانوس هند (شرق اقیانوس هند: در کرانه‌های کشور استرالیا و جزیره‌ی کریسمس (از سرزمین‌های فرادریایی استرالیا) در قاره‌ی اقیانوسیه، غرب اقیانوس هند: در کرانه‌های جزیره‌های ریوکیوی کشور ژاپن و جزیره‌های باندا وابسته به کشور اندونزی در شرق و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا و کشور جزیره‌ای جزایر مارشال و جزیره‌ی گوآم (از سرزمین‌های فرادریایی آمریکا) در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۷/۱ سانتی‌متر
نگاره: Uwkwaj

نام: مخمل‌ماهی چهل‌تکه Patchwork velvetfish
نام علمی: Cocotropus microps
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۴ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری جنوب غربی اقیانوس آرام (در کرانه‌های شرقی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۳/۹ سانتی‌متر
نگاره: Kim Dinh

سرده‌ی Kanekonia

نام: مخمل‌ماهی ژرف Deep velvetfish
نام علمی: Kanekonia queenslandica
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری اقیانوس‌های هند و آرام (شرق اقیانوس هند: در کرانه‌های غربی کشور استرالیا، غرب مرکز اقیانوس آرام: در کرانه‌های ایالت کوئینزلند کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۶/۴ سانتی‌متر
نگاره: J. Martin Crossley

سرده‌ی Neoaploactis

نام: مخمل‌ماهی سه‌باله Threefin velvetfish
نام علمی: Neoaploactis tridorsalis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۳ تا ۳۰ متری (بیشتر ۳ تا ۴ متری) آب‌های گرمسیری غرب اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Glen Whisson

سرده‌ی Paraploactis

نام: مخمل‌ماهی ریش‌دار Bearded velvetfish
نام علمی: Paraploactis intonsa
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری شرق اقیانوس هند (در شاخاب کوسه در کرانه‌های شرقی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: -
نگاره: Wparkinson

نام: مخمل‌ماهی فانتوم Phantom velvetfish
نام علمی: Paraploactis kagoshimensis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل شمال غربی اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۱۲ سانتی‌متر
نگاره: Steve Smith

نام: مخمل‌ماهی سولو Sulu velvetfish
نام علمی: Paraploactis obbesi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۰ تا ۳۰ متری آب‌های گرمسیری غرب اقیانوس آرام
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Jim Greenfield

نام: مخمل‌ماهی پشت‌خزه Mossback velvetfish
نام علمی: Paraploactis trachyderma
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۲۰ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری اقیانوس‌های هند و آرام (در کرانه‌های کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: -
نگاره: Nigel Marsh

سرده‌ی Pseudopataecus

نام: مخمل‌ماهی ریش‌بزی Goatee velvetfish
نام علمی: Pseudopataecus carnatobarbatus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۳ متری آب‌های گرمسیری شرق اقیانوس هند (در کرانه‌های غربی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۹/۷ سانتی‌متر
نگاره: Blennyboxfish

سرده‌ی Ptarmus

نام: -
نام علمی: Ptarmus gallus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری غرب اقیانوس هند (در کرانه‌های کشورهای پیرامون دریای سرخ در غرب قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۳/۵ سانتی‌متر
نگاره: Rafi Amar

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین