خانواده‌ی قورباغه‌های شاخ‌دار معمولی Ceratophryidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی نوغوک‌سانیان، از راسته‌ی بی‌دُم‌سانان و از رده‌ی دوزیستان هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان قورباغه‌های شاخ‌دار سورینام، کرانول و آرژانتینی را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی قورباغه‌های شاخ‌دار معمولی تنها در آمریکای جنوبی یافت می‌شوند. این جانوران بدنی کوتاه و بدون دُم، پوستی ناهموار، سر و دهانی بزرگ، چشمانی درشت با مردمک افقی و دست‌ها و پاهایی کوتاه دارند. همچنین بیشتر این گونه‌ها برجستگی‌هایی شاخ‌مانند در بالای چشم‌های خود دارند.
گونه‌های این خانواده همگی خشکی‌زی و گوشت‌خوارند. ۵۰ درصد خوراک آنان را بی‌مهرگان و حشرات و ۵۰ درصد دیگر را قورباغه‌ها، مارمولک‌ها، مارها و جوندگان کوچک دربرمی‌گیرند. قورباغه‌ی شاخ‌دار آرام با درازای ۶/۸ سانتی‌متر و قورباغه‌ی شاخ‌دار برزیلی با درازای ۲۳ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی قورباغه‌های شاخ‌دار معمولی به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۱۰ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.
چند نکته برای آشنایی بیشتر با دوزیستان و قورباغه‌ها: قورباغه یا غوک جانوری دوزیست از راسته‌ی بی‌دُم‌سانان است. دوزیستان جانورانی خون‌سرد هستند که از دیدگاه فرگشتی میان ماهیان و خزندگان جای می‌گیرند. بیشتر دوزیستان تخم‌گذارند. نوزادی که از تخم بیرون می‌آید لارو نامیده می‌شود. لاروها گام به گام و با فرآیندی به‌نام دگردیسی به جانوری بالغ دگرگون می‌شوند. دوزیستان نوزادی خود را در آب و بزرگسالی خود را در خشکی و آب زندگی می‌کنند. آنان بدنی برهنه و بدون پولک دارند. بیشتر دوزیستان از راه شش‌ها و پوست خود دم‌وبازدم انجام می‌دهند. پوست باید همیشه نمناک باشد تا بتواند اکسیژن را دریافت کند. اگر پوست آنان خشک شود، نمی‌توانند دم‌وبازدم انجام دهند، پس می‌میرند. اکسیژن دریافت شده از راه پوست به درون رگ‌های خونی زیر پوست می‌رود و رگ‌ها نیز اکسیژن را به بخش‌های گوناگون بدن می‌رسانند. دوزیستان دارای سه گونه غده به نام‌های غده‌های موکوسی، غده‌های دانه‌دار و غده‌های لوله‌ای هستند. غده‌های موکوسی پوست را نمناک نگاه می‌دارند. غده‌های دانه‌دار از پوست زهر تراوش می‌کنند و غده‌های لوله‌ای از پوست ماده‌ای چسبناک تراوش می‌کنند. ماده‌ی چسبناک برای چسبیدن جانور نر به ماده در هنگام جفت‌گیری کاربرد دارد.
قورباغه‌ها خونسرد هستند، به‌گونه‌ای که درجه‌ی دمای بدن آنان، همانند درجه‌ی دمای هوا یا آب پیرامون آنان است. زمانی که بدن‌شان سرد می‌شود، آفتاب می‌گیرند تا گرم شوند و زمانی که بدن‌شان بیش از اندازه گرم می‌شود، به درون آب می‌روند تا خنک شوند. قورباغه‌ها در آب تخم‌گذاری می‌کنند. تخم‌های آنان درون لایه‌ای از ماده‌ای ژلاتینی جای گرفته‌اند. هنگامی که نوزاد سر از تخم بیرون می‌آورد، مانند ماهیان باله دارد. او می‌تواند با باله‌ها و دُم بلندش شنا کند. قورباغه‌ی نابالغ از راه آبشش دم‌وبازدم انجام می‌دهد و تا زمانی که به بلوغ نرسیده است از آب بیرون نمی‌آید. با رشد نوزاد قورباغه، نخست پاهای پشتی و پس از آن پاهای جلویی او رشد می‌کنند. سپس شش‌ها بزرگ می‌شوند و قورباغه‌ی جوان با نگه داشتن سر خود در بالای آب، می‌تواند دم‌وبازدم انجام داده و کم‌کم از آب بیرون بیاید. رفته رفته دُم او کوتاه‌تر می‌شود تا این‌که قورباغه‌ی جوان همانند قورباغه‌های بالغ می‌شود.
قورباغه‌ها دارای بدنی کوتاه و بدون دُم هستند. آنان همچنین زبان چسبنده‌ی درازی دارند. درازای این زبان کم‌وبیش یک سوم درازای بدن آن‌هاست. زبان قورباغه‌ها به‌جای پشت در جلوی دهان آنان جای گرفته است. آنان زبان خود را به بیرون پرتاب می‌کنند و با آن حشرات را شکار می‌کنند. زبان نیرومند آنان می‌تواند با سرعت فراوانی به شکار رسیده و با گرفتن آن به سوی دهان بازگردد. قورباغه‌ها دندان‌هایی به‌نام وومرین دارند که در آرواره‌ی بالا و در بخش جلویی دهان آنان جای گرفته است. دندان‌های آرواره‌ی بالایی کم‌توانند، آرواره‌ی پایینی نیز دندان ندارند. از همین روی قورباغه‌ها نمی‌توانند خوراک را بجوند. آنان این دندان‌ها را برای گرفتن و نگه داشتن شکار به‌کارگیری می‌کنند و سپس خوراک را یک‌جا فرو می‌برند. قورباغه‌ها گوش بیرونی ندارند. به‌جای آن تمپانوم یا طبل‌گوش یا پرده‌گوش دارند که در دو سوی سر آنان جای دارد. موج‌های صدا پرده‌گوش را می‌لرزاند، سپس پرده‌گوش موج‌ها را به گوش میانی و گوش میانی موج‌ها را به مغز می‌رساند.
قورباغه‌های نر دارای کیسه‌های صدای درونی در گلو یا دو سوی گردن هستند. با آن‌که این کیسه‌ها در درون بدن قورباغه جای دارند، ولی در زمانی که از هوا پُر می‌شوند، پوست نرم بیرونی بدن نیز باد کرده و برآمده می‌شود. به‌کارگیری کیسه‌ی صدا بدین گونه است که قورباغه‌ی نر هوا را فرو برده و سوراخ‌های بینی و دهان خود را می‌بندد. سپس با فشار، هوا را میان دهان و شش‌های خود پس و پیش می‌کند. زمانی صدا پدید می‌آید که هوا از روی تارهای آوایی گذر کند و آن‌ها را بلرزاند. زمانی که قورباغه آواز می‌خواند، کیسه‌های صدا همانند یک تشدیدگر کار می‌کند و توان صدای قورباغه را افزایش می‌دهد. 
قورباغه‌ها و وزغ‌ها همانند یکدیگرند، ولی ناهمگونی‌هایی با یکدیگر دارند. بیشتر قورباغه‌ها پوستی هموار، نرم و نمنک دارند و در نزدیکی آب‌ها زندگی می‌کنند. ولی بیشتر وزغ‌ها پوستی ناهموار، خشک و زگیل‌مانند دارند و بیشتر خشکی‌زی هستند. قورباغه‌ها دست‌هایی کوتاه و پاهایی بلند دارند، از همین روی به‌جای راه رفتن، می‌جهند. ولی وزغ‌ها دست‌ها و پاهایی هم‌اندازه دارند، از همین روی به‌جای پریدن، راه می‌روند. بیشتر قورباغه‌ها انگشتانی پرده‌دار برای شنا کردن دارند، ولی وزغ‌ها دارای انگشتانی بدون پرده هستند.
برخی از قورباغه‌ها درختی هستند و بسیار کم به روی زمین می‌آیند. برخی نیز دالان‌ساز هستند و در زیر زمین زندگی می‌کنند و تنها برای زادآوری به روی زمین می‌آیند. گروهی از قورباغه‌ها زهرآگین هستند، به‌گونه‌ای که برخی از آنان از زهرآگین‌ترین جانوران خشکی‌زی زمین به‌شمار می‌روند.

سرده‌ی قورباغه‌های شاخ‌دار آمریکای جنوبی Ceratophrys

نام: قورباغه‌ی شاخ‌دار برزیلی Brazilian horned frog
نام علمی: Ceratophrys aurita
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری، مرداب‌های آب شیرین و آبگیرهای ایالت‌های باهیا، اسپیریتو سانتو، ریو دو ژانیرو، مینا ژرایس، سائو پائولو، پارانا، سانتا کاتارینا و ریو گرانده‌ی جنوبی در جنوب شرقی و جنوب کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۲۳ سانتی‌متر
نگاره: Joel Sartore

نام: قورباغه‌ی شاخ‌دار ونزوئلایی Venezuelan horned frog
نام علمی: Ceratophrys calcarata
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرم‌دشت‌های خشک، درختچه‌زارهای خشک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری، چمن‌زارهای دشت خشک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری و مرداب‌های آب شیرین شمال کشور کلمبیا و شمال غربی ونزوئلا در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۷/۵ سانتی‌متر
نگاره: Edgar Mendez

نام: قورباغه‌ی شاخ‌دار سورینام Surinam horned frog
نام علمی: Ceratophrys cornuta
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های بارانی گرمسیری در نزدیکی دریاچه‌ها، رودها، چشمه‌ها و مرداب‌های آب شیرین کشورهای گویان، سورینام، گویان فرانسه، جنوب ونزوئلا، جنوب شرقی کلمبیا، شرق اکوادور، شرق پرو، شمال بولیوی و غرب برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۶۰ گرم برای نرها و ۱۳۰ گرم برای ماده‌ها، بدن به درازای ۷/۲ سانتی‌متر برای نرها و ۱۲ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Paul Barber
(آشنایی بیشتر با قورباغه‌ی شاخ‌دار سورینام)

نام: قورباغه‌ی شاخ‌دار کرانوِل Cranwell's horned frog
نام علمی: Ceratophrys cranwelli
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌ی خشک گرن چاکو در شمال کشور آرژانتین، جنوب شرقی بولیوی، شمال پاراگوئه و ایالت ماتوگروسو جنوبی در جنوب غربی برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۸ تا ۱۳ سانتی‌متر
نگاره: Matthias Dieux

نام: قورباغه‌ی شاخ‌دار کاتینگا Caatinga horned frog
نام علمی: Ceratophrys joazeirensis
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرم‌دشت‌های خشک، درختچه‌زارهای خشک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری، چمن‌زارهای دشت خشک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری و مرداب‌های آب شیرین ایالت‌های باهیا، پرنامبوکو، پارائیبا و ریو گرانده‌ی شمالی در شرق کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: Igorjroberto

نام: قورباغه‌ی شاخ‌دار آرژانتینی Argentine horned frog
نام علمی: Ceratophrys ornata
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: چمن‌زارها و جنگل‌های گرمسیری و کشت‌زارهای آبی مرکز کشور آرژانتین، جنوب اروگوئه و ایالت ریو گرانده‌ی جنوبی در جنوب برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱۱/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۱۶/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Paul Barber
(آشنایی بیشتر با قورباغه‌ی شاخ‌دار آرژانتینی)

نام: قورباغه‌ی شاخ‌دار آرام Pacific horned frog
نام علمی: Ceratophrys stolzmanni
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های خشک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری، درختچه‌زارهای خشک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری و کرانه‌های شنی شمال غربی کشور پرو و غرب اکوادور در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۵/۸ سانتی‌متر برای نرها و ۶/۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Centro Jambatu

سرده‌ی Chacophrys

نام: قورباغه‌ی شاخ‌دار چاکو Chaco horned frog
نام علمی: Chacophrys pierottii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌ها و درختچه‌زارهای خشک شمال کشور آرژانتین، شرق بولیوی و غرب پاراگوئه در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: Nadia Bach

سرده‌ی قورباغه‌های شاخ‌دار پاراگوئه Lepidobatrachus

نام: قورباغه‌ی باجِت Budgett's frog
نام علمی: Lepidobatrachus laevis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌ی خشک گرن چاکو در شمال کشور آرژانتین، شرق بولیوی و غرب پاراگوئه در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Chris Schalk

نام: قورباغه‌ی یانوس llanos frog
نام علمی: Lepidobatrachus llanensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌ی خشک گرن چاکو در شمال کشور آرژانتین، شرق بولیوی و شمال غربی پاراگوئه در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱۰ تا ۱۳ سانتی‌متر
نگاره: Nicolás Pelegrin

بن‌مایگان: wikipedia - amphibiaweb
گردآوری: فرتورچین