خانواده‌ی شاخ‌غوکان Ceratobatrachidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی نوغوک‌سانیان، از راسته‌ی بی‌دُم‌سانان و از رده‌ی دوزیستان هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان قورباغه‌ی برگی جزیره‌ی سلیمان، قورباغه‌ی زمینی چروکیده‌ی پاپوآ و قورباغه‌ی جنگلی سنگ آهک لوزون را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی شاخ‌غوکان در برخی جزیره‌های اقیانوس آرام در قاره‌ی اقیانوسیه، کشور فیلیپین و جزیره‌ی بورنئو در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا و هیمالیای شرقی در جنوب قاره‌ی آسیا زندگی می‌کنند. این جانوران بدنی کوتاه و بدون دُم، پوستی هموار، چشمانی درشت با مردمک افقی و دست‌هایی کوتاه و پاهایی بلند دارند. بیشتر گونه‌های این خانواده خشکی‌زی هستند، هرچند گونه‌های درختی نیز در میان آنان یافت می‌شود. نوزادان این قورباغه‌ها مرحله‌ی لاروی ندارند و همچون قورباغه‌ی کامل، ولی کوچک سر از تخم بیرون می‌آورند. قورباغه‌ی جنگلی کوتوله با درازای ۱/۶ سانتی‌متر و قورباغه‌ی پرده‌دار جزیره‌های شورتلند با درازای ۲۵ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی شاخ‌غوکان به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۱۶ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.
چند نکته برای آشنایی بیشتر با دوزیستان و قورباغه‌ها: قورباغه یا غوک جانوری دوزیست از راسته‌ی بی‌دُم‌سانان است. دوزیستان جانورانی خون‌سرد هستند که از دیدگاه فرگشتی میان ماهیان و خزندگان جای می‌گیرند. بیشتر دوزیستان تخم‌گذارند. نوزادی که از تخم بیرون می‌آید لارو نامیده می‌شود. لاروها گام به گام و با فرآیندی به‌نام دگردیسی به جانوری بالغ دگرگون می‌شوند. دوزیستان نوزادی خود را در آب و بزرگسالی خود را در خشکی و آب زندگی می‌کنند. آنان بدنی برهنه و بدون پولک دارند. بیشتر دوزیستان از راه شش‌ها و پوست خود دم‌وبازدم انجام می‌دهند. پوست باید همیشه نمناک باشد تا بتواند اکسیژن را دریافت کند. اگر پوست آنان خشک شود، نمی‌توانند دم‌وبازدم انجام دهند، پس می‌میرند. اکسیژن دریافت شده از راه پوست به درون رگ‌های خونی زیر پوست می‌رود و رگ‌ها نیز اکسیژن را به بخش‌های گوناگون بدن می‌رسانند. دوزیستان دارای سه گونه غده به نام‌های غده‌های موکوسی، غده‌های دانه‌دار و غده‌های لوله‌ای هستند. غده‌های موکوسی پوست را نمناک نگاه می‌دارند. غده‌های دانه‌دار از پوست زهر تراوش می‌کنند و غده‌های لوله‌ای از پوست ماده‌ای چسبناک تراوش می‌کنند. ماده‌ی چسبناک برای چسبیدن جانور نر به ماده در هنگام جفت‌گیری کاربرد دارد.
قورباغه‌ها خونسرد هستند، به‌گونه‌ای که درجه‌ی دمای بدن آنان، همانند درجه‌ی دمای هوا یا آب پیرامون آنان است. زمانی که بدن‌شان سرد می‌شود، آفتاب می‌گیرند تا گرم شوند و زمانی که بدن‌شان بیش از اندازه گرم می‌شود، به درون آب می‌روند تا خنک شوند. قورباغه‌ها در آب تخم‌گذاری می‌کنند. تخم‌های آنان درون لایه‌ای از ماده‌ای ژلاتینی جای گرفته‌اند. هنگامی که نوزاد سر از تخم بیرون می‌آورد، مانند ماهیان باله دارد. او می‌تواند با باله‌ها و دُم بلندش شنا کند. قورباغه‌ی نابالغ از راه آبشش دم‌وبازدم انجام می‌دهد و تا زمانی که به بلوغ نرسیده است از آب بیرون نمی‌آید. با رشد نوزاد قورباغه، نخست پاهای پشتی و پس از آن پاهای جلویی او رشد می‌کنند. سپس شش‌ها بزرگ می‌شوند و قورباغه‌ی جوان با نگه داشتن سر خود در بالای آب، می‌تواند دم‌وبازدم انجام داده و کم‌کم از آب بیرون بیاید. رفته رفته دُم او کوتاه‌تر می‌شود تا این‌که قورباغه‌ی جوان همانند قورباغه‌های بالغ می‌شود.
قورباغه‌ها دارای بدنی کوتاه و بدون دُم هستند. آنان همچنین زبان چسبنده‌ی درازی دارند. درازای این زبان کم‌وبیش یک سوم درازای بدن آن‌هاست. زبان قورباغه‌ها به‌جای پشت در جلوی دهان آنان جای گرفته است. آنان زبان خود را به بیرون پرتاب می‌کنند و با آن حشرات را شکار می‌کنند. زبان نیرومند آنان می‌تواند با سرعت فراوانی به شکار رسیده و با گرفتن آن به سوی دهان بازگردد. قورباغه‌ها دندان‌هایی به‌نام وومرین دارند که در آرواره‌ی بالا و در بخش جلویی دهان آنان جای گرفته است. دندان‌های آرواره‌ی بالایی کم‌توانند، آرواره‌ی پایینی نیز دندان ندارند. از همین روی قورباغه‌ها نمی‌توانند خوراک را بجوند. آنان این دندان‌ها را برای گرفتن و نگه داشتن شکار به‌کارگیری می‌کنند و سپس خوراک را یک‌جا فرو می‌برند. قورباغه‌ها گوش بیرونی ندارند. به‌جای آن تمپانوم یا طبل‌گوش یا پرده‌گوش دارند که در دو سوی سر آنان جای دارد. موج‌های صدا پرده‌گوش را می‌لرزاند، سپس پرده‌گوش موج‌ها را به گوش میانی و گوش میانی موج‌ها را به مغز می‌رساند.
قورباغه‌های نر دارای کیسه‌های صدای درونی در گلو یا دو سوی گردن هستند. با آن‌که این کیسه‌ها در درون بدن قورباغه جای دارند، ولی در زمانی که از هوا پُر می‌شوند، پوست نرم بیرونی بدن نیز باد کرده و برآمده می‌شود. به‌کارگیری کیسه‌ی صدا بدین گونه است که قورباغه‌ی نر هوا را فرو برده و سوراخ‌های بینی و دهان خود را می‌بندد. سپس با فشار، هوا را میان دهان و شش‌های خود پس و پیش می‌کند. زمانی صدا پدید می‌آید که هوا از روی تارهای آوایی گذر کند و آن‌ها را بلرزاند. زمانی که قورباغه آواز می‌خواند، کیسه‌های صدا همانند یک تشدیدگر کار می‌کند و توان صدای قورباغه را افزایش می‌دهد. 
قورباغه‌ها و وزغ‌ها همانند یکدیگرند، ولی ناهمگونی‌هایی با یکدیگر دارند. بیشتر قورباغه‌ها پوستی هموار، نرم و نمنک دارند و در نزدیکی آب‌ها زندگی می‌کنند. ولی بیشتر وزغ‌ها پوستی ناهموار، خشک و زگیل‌مانند دارند و بیشتر خشکی‌زی هستند. قورباغه‌ها دست‌هایی کوتاه و پاهایی بلند دارند، از همین روی به‌جای راه رفتن، می‌جهند. ولی وزغ‌ها دست‌ها و پاهایی هم‌اندازه دارند، از همین روی به‌جای پریدن، راه می‌روند. بیشتر قورباغه‌ها انگشتانی پرده‌دار برای شنا کردن دارند، ولی وزغ‌ها دارای انگشتانی بدون پرده هستند.
برخی از قورباغه‌ها درختی هستند و بسیار کم به روی زمین می‌آیند. برخی نیز دالان‌ساز هستند و در زیر زمین زندگی می‌کنند و تنها برای زادآوری به روی زمین می‌آیند. گروهی از قورباغه‌ها زهرآگین هستند، به‌گونه‌ای که برخی از آنان از زهرآگین‌ترین جانوران خشکی‌زی زمین به‌شمار می‌روند.

زیرخانواده‌ی Alcalinae
سرده‌ی قورباغه‌های کوهستانی کوتوله‌ی آلکالا Alcalus

نام: قورباغه‌ی شرقی بالو Balu eastern frog
نام علمی: Alcalus baluensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های بارانی کشورهای برونئی، مالزی و اندونزی در جزیره‌ی بورنئو در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲/۱ تا ۲/۵ سانتی‌متر
نگاره: Hanyrol H. Ahmad Sah

نام: قورباغه‌ی چروکیده‌ی اِسمیت Smith's wrinkled frog
نام علمی: Alcalus tasanae
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های بارانی استان‌های کانتچانابوری، چومپفون، رانونگ، سورات تانی و پهانگ نگا در غرب و جنوب کشور تایلند در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۳/۱ تا ۴ سانتی‌متر
نگاره: Thai National Parks

زیرخانواده‌ی Ceratobatrachinae
سرده‌ی Cornufer

نام: قورباغه‌ی برگی جزیره‌ی سلیمان Solomon Island leaf frog
نام علمی: Cornufer guentheri
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های بارانی گرمسیری و باغ‌های روستایی کشور جزایر سلیمان و جزیره‌های بوکا و بوگنویل وابسته به کشور پاپوآ گینه‌ی نو در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۷/۶ تا ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Tom Van Deuren

نام: قورباغه‌ی پرده‌دار جزیره‌های شورتلَند Shortland Island webbed frog
نام علمی: Cornufer guppyi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های بارانی گرمسیری، باغ‌های روستایی و جنگل‌های پیشین ویران شده‌ی کشور جزایر سلیمان و جزیره‌ی بریتانیای نو وابسته به کشور پاپوآ گینه‌ی نو در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۲۵ سانتی‌متر
نگاره: Paddy Ryan

نام: قورباغه‌ی زمینی چروکیده‌ی پاپوآ Papua wrinkled ground frog
نام علمی: Cornufer papuensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های بارانی و باغ‌های روستایی کشور پاپوآ گینه‌ی نو و اندونزی در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۴/۶ سانتی‌متر برای نرها و ۶/۴ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Chien Lee

سرده‌ی قورباغه‌های زمینی چروکیده Platymantis

نام: قورباغه‌ی جنگلی سنگ آهک لوزون Luzon limestone forest frog
نام علمی: Platymantis biak
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های جزیره‌ی لوزون در شمال کشور فیلیپین در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۳/۲ تا ۴ سانتی‌متر برای نرها و ۳/۷ تا ۴/۲ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Arvin Diesmos

نام: -
نام علمی: Platymantis cagayanensis
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری جزیره‌ی لوزون در شمال کشور فیلیپین در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲/۶ تا ۳/۱ سانتی‌متر برای نرها و ۳/۵ تا ۳/۷ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Brown R

نام: قورباغه‌ی جنگلی شاخ‌دار Horned forest frog
نام علمی: Platymantis cornutus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری، کشت‌زارها، باغ‌های روستایی و جنگل‌های پیشین ویران شده‌ی جزیره‌ی لوزون در شمال کشور فیلیپین در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: -
نگاره: RMB

نام: قورباغه‌ی زمینی چروکیده‌ی فیلیپین Philippine wrinkled ground frog
نام علمی: Platymantis corrugatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری کشور فیلیپین در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: -
نگاره: Anne Devan-Song

نام: قورباغه‌ی زمینی چروکیده‌ی دومِریل Dumeril's wrinkled ground frog
نام علمی: Platymantis dorsalis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری، کشت‌زارها، باغ‌های روستایی و جنگل‌های پیشین ویران شده‌ی شمال و مرکز کشور فیلیپین در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲/۵ تا ۳/۵ سانتی‌متر
نگاره: Thomas Brown

نام: قورباغه‌ی زمینی چروکیده‌ی گونتِر Gunther's wrinkled ground frog
نام علمی: Platymantis guentheri
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری، کشت‌زارها، باغ‌های روستایی و جنگل‌های پیشین ویران شده‌ی شمال و مرکز کشور فیلیپین در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲/۴ سانتی‌متر برای نرها و ۲/۷ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Thomas Brown

نام: قورباغه‌ی زمینی چروکیده‌ی خیگانتِس Gigantes wrinkled ground frog
نام علمی: Platymantis insulatus
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌ها و غارهای جزیره‌های خیگانتِس وابسته به کشور فیلیپین در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۳/۸ تا ۴/۲ سانتی‌متر برای نرها و ۴ تا ۴/۶ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Lary Reeves

نام: قورباغه‌ی جنگلی پولیلیو Polillo forest frog
نام علمی: Platymantis polillensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های خشک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری و جنگل‌های دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری جزیره‌ی پولیلو وابسته به کشور فیلیپین در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲/۷ سانتی‌متر
نگاره: Brown R

نام: قورباغه‌ی جنگلی کوتوله Pygmy forest frog
نام علمی: Platymantis pygmaeus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های خشک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری و جنگل‌های دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری شمال جزیره‌ی لوزون در شمال کشور فیلیپین در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱/۴ تا ۱/۶ سانتی‌متر برای نرها و ۱/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Brown R

نام: -
نام علمی: Platymantis taylori
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت و  کوهستانی شمال شرقی جزیره‌ی لوزون در شمال کشور فیلیپین در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲/۸ سانتی‌متر برای نرها و ۳/۷ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Brown R

زیرخانواده‌ی Liuraninae
سرده‌ی Liurana

نام: قورباغه‌ی شرقی مِدوگ Medog eastern frog
نام علمی: Liurana medogensis
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های نمناک گرمسیری ایالت آروناچال پرادش در شمال شرقی هند و شهرستان مدوگ در منطقه‌ی خودگردان تبت در غرب کشور چین در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱/۴ تا ۱/۸ سانتی‌متر برای نرها و ۲/۱ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Jayanta Kr Roy

بن‌مایگان: wikipedia - amphibiaweb
گردآوری: فرتورچین