خانواده‌ی قورباغه‌های جنگلی پنهان Aromobatidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی نوغوک‌سانیان، از راسته‌ی بی‌دُم‌سانان و از رده‌ی دوزیستان هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان قورباغه‌های جویبار ترینیداد، زهرآگین ران‌برلیان، راکت کُند و راکت تالامانکا را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی قورباغه‌های جنگلی پنهان در آمریکای مرکزی، آمریکای جنوبی و جزیره‌های آنتیل کوچک در دریای کارائیب زندگی می‌کنند. این جانوران بدنی کوتاه و بدون دُم، پوستی هموار، چشمانی درشت با مردمک افقی و دست‌هایی کوتاه و پاهایی بلند دارند. همچنین همه‌ی گونه‌های این خانواده خشکی‌زی هستند. قورباغه‌ی راکت کُند با درازای ۱/۷ سانتی‌متر و قورباغه‌ی راکت پالم با درازای ۴/۲ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی قورباغه‌های جنگلی پنهان به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۲۲ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.
چند نکته برای آشنایی بیشتر با دوزیستان و قورباغه‌ها: قورباغه یا غوک جانوری دوزیست از راسته‌ی بی‌دُم‌سانان است. دوزیستان جانورانی خون‌سرد هستند که از دیدگاه فرگشتی میان ماهیان و خزندگان جای می‌گیرند. بیشتر دوزیستان تخم‌گذارند. نوزادی که از تخم بیرون می‌آید لارو نامیده می‌شود. لاروها گام به گام و با فرآیندی به‌نام دگردیسی به جانوری بالغ دگرگون می‌شوند. دوزیستان نوزادی خود را در آب و بزرگسالی خود را در خشکی و آب زندگی می‌کنند. آنان بدنی برهنه و بدون پولک دارند. بیشتر دوزیستان از راه شش‌ها و پوست خود دم‌وبازدم انجام می‌دهند. پوست باید همیشه نمناک باشد تا بتواند اکسیژن را دریافت کند. اگر پوست آنان خشک شود، نمی‌توانند دم‌وبازدم انجام دهند، پس می‌میرند. اکسیژن دریافت شده از راه پوست به درون رگ‌های خونی زیر پوست می‌رود و رگ‌ها نیز اکسیژن را به بخش‌های گوناگون بدن می‌رسانند. دوزیستان دارای سه گونه غده به نام‌های غده‌های موکوسی، غده‌های دانه‌دار و غده‌های لوله‌ای هستند. غده‌های موکوسی پوست را نمناک نگاه می‌دارند. غده‌های دانه‌دار از پوست زهر تراوش می‌کنند و غده‌های لوله‌ای از پوست ماده‌ای چسبناک تراوش می‌کنند. ماده‌ی چسبناک برای چسبیدن جانور نر به ماده در هنگام جفت‌گیری کاربرد دارد.
قورباغه‌ها خونسرد هستند، به‌گونه‌ای که درجه‌ی دمای بدن آنان، همانند درجه‌ی دمای هوا یا آب پیرامون آنان است. زمانی که بدن‌شان سرد می‌شود، آفتاب می‌گیرند تا گرم شوند و زمانی که بدن‌شان بیش از اندازه گرم می‌شود، به درون آب می‌روند تا خنک شوند. قورباغه‌ها در آب تخم‌گذاری می‌کنند. تخم‌های آنان درون لایه‌ای از ماده‌ای ژلاتینی جای گرفته‌اند. هنگامی که نوزاد سر از تخم بیرون می‌آورد، مانند ماهیان باله دارد. او می‌تواند با باله‌ها و دُم بلندش شنا کند. قورباغه‌ی نابالغ از راه آبشش دم‌وبازدم انجام می‌دهد و تا زمانی که به بلوغ نرسیده است از آب بیرون نمی‌آید. با رشد نوزاد قورباغه، نخست پاهای پشتی و پس از آن پاهای جلویی او رشد می‌کنند. سپس شش‌ها بزرگ می‌شوند و قورباغه‌ی جوان با نگه داشتن سر خود در بالای آب، می‌تواند دم‌وبازدم انجام داده و کم‌کم از آب بیرون بیاید. رفته رفته دُم او کوتاه‌تر می‌شود تا این‌که قورباغه‌ی جوان همانند قورباغه‌های بالغ می‌شود.
قورباغه‌ها دارای بدنی کوتاه و بدون دُم هستند. آنان همچنین زبان چسبنده‌ی درازی دارند. درازای این زبان کم‌وبیش یک سوم درازای بدن آن‌هاست. زبان قورباغه‌ها به‌جای پشت در جلوی دهان آنان جای گرفته است. آنان زبان خود را به بیرون پرتاب می‌کنند و با آن حشرات را شکار می‌کنند. زبان نیرومند آنان می‌تواند با سرعت فراوانی به شکار رسیده و با گرفتن آن به سوی دهان بازگردد. قورباغه‌ها دندان‌هایی به‌نام وومرین دارند که در آرواره‌ی بالا و در بخش جلویی دهان آنان جای گرفته است. دندان‌های آرواره‌ی بالایی کم‌توانند، آرواره‌ی پایینی نیز دندان ندارند. از همین روی قورباغه‌ها نمی‌توانند خوراک را بجوند. آنان این دندان‌ها را برای گرفتن و نگه داشتن شکار به‌کارگیری می‌کنند و سپس خوراک را یک‌جا فرو می‌برند. قورباغه‌ها گوش بیرونی ندارند. به‌جای آن تمپانوم یا طبل‌گوش یا پرده‌گوش دارند که در دو سوی سر آنان جای دارد. موج‌های صدا پرده‌گوش را می‌لرزاند، سپس پرده‌گوش موج‌ها را به گوش میانی و گوش میانی موج‌ها را به مغز می‌رساند.
قورباغه‌های نر دارای کیسه‌های صدای درونی در گلو یا دو سوی گردن هستند. با آن‌که این کیسه‌ها در درون بدن قورباغه جای دارند، ولی در زمانی که از هوا پُر می‌شوند، پوست نرم بیرونی بدن نیز باد کرده و برآمده می‌شود. به‌کارگیری کیسه‌ی صدا بدین گونه است که قورباغه‌ی نر هوا را فرو برده و سوراخ‌های بینی و دهان خود را می‌بندد. سپس با فشار، هوا را میان دهان و شش‌های خود پس و پیش می‌کند. زمانی صدا پدید می‌آید که هوا از روی تارهای آوایی گذر کند و آن‌ها را بلرزاند. زمانی که قورباغه آواز می‌خواند، کیسه‌های صدا همانند یک تشدیدگر کار می‌کند و توان صدای قورباغه را افزایش می‌دهد.
قورباغه‌ها و وزغ‌ها همانند یکدیگرند، ولی ناهمگونی‌هایی با یکدیگر دارند. بیشتر قورباغه‌ها پوستی هموار، نرم و نمنک دارند و در نزدیکی آب‌ها زندگی می‌کنند. ولی بیشتر وزغ‌ها پوستی ناهموار، خشک و زگیل‌مانند دارند و بیشتر خشکی‌زی هستند. قورباغه‌ها دست‌هایی کوتاه و پاهایی بلند دارند، از همین روی به‌جای راه رفتن، می‌جهند. ولی وزغ‌ها دست‌ها و پاهایی هم‌اندازه دارند، از همین روی به‌جای پریدن، راه می‌روند. بیشتر قورباغه‌ها انگشتانی پرده‌دار برای شنا کردن دارند، ولی وزغ‌ها دارای انگشتانی بدون پرده هستند.
برخی از قورباغه‌ها درختی هستند و بسیار کم به روی زمین می‌آیند. برخی نیز دالان‌ساز هستند و در زیر زمین زندگی می‌کنند و تنها برای زادآوری به روی زمین می‌آیند. گروهی از قورباغه‌ها زهرآگین هستند، به‌گونه‌ای که برخی از آنان از زهرآگین‌ترین جانوران خشکی‌زی زمین به‌شمار می‌روند.

زیرخانواده‌ی Allobatinae
سرده‌ی Allobates

نام: قورباغه‌ی راکت مانو Manu rocket frog
نام علمی: Allobates conspicuus
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودها و مرداب‌های آب شیرین ایالت اکری در غرب کشور برزیل و شرق پرو در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: Pierson Hill

نام: -
نام علمی: Allobates crombiei
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک گرمسیری، رودها و مرداب‌های آب شیرین ایالت پارا در شمال کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: Renato Gaiga

نام: قورباغه‌ی زهرآگین ران‌برلیان Brilliant-thighed poison frog
نام علمی: Allobates femoralis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک گرمسیری کشورهای بولیوی، برزیل، کلمبیا، اکوادور، گویان فرانسه، گویان، پرو و سورینام در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۲/۸ تا ۳/۳ سانتی‌متر برای نرها و ۳/۳ تا ۳/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Jacob Loyacano

نام: قورباغه‌ی راکت گوییاس Goias rocket frog
نام علمی: Allobates goianus
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری، رودها و مرداب‌های آب شیرین ایالت گوییاس در مرکز کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: Leandro de Oliveira Drummond

نام: قورباغه‌ی راکت سانتا سسیلیا Santa Cecilia rocket frog
نام علمی: Allobates insperatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های استان‌های ناپو، ساکومبیوس، اوریانا و پاستاسا در شمال شرقی کشور اکوادور در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱/۵ تا ۱/۷ سانتی‌متر
نگاره: Aaron Bloch

نام: -
نام علمی: Allobates juanii
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های بخش متا در مرکز کشور کلمبیا در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: Christian Daniel Martinez Rodriguez

نام: قورباغه‌ی راکت کینگزبری Kingsbury's rocket frog
نام علمی: Allobates kingsburyi
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های پیش‌کوهستانی گرمسیری استان‌های پاستاسا، ناپو و اوریانا در کشور اکوادور در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱/۶ تا ۲ سانتی‌متر برای نرها و ۱/۹ تا ۲/۲ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Alberto Sanchez Vialas

نام: قورباغه‌ی راکت کُند Dull rocket frog
نام علمی: Allobates marchesianus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های بارانی گرمسیری شمال غربی کشور برزیل، جنوب کلمبیا، شمال شرقی پرو و جنوب ونزوئلا در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱/۵ تا ۱/۷ سانتی‌متر
نگاره: Mike Pingleton

نام: قورباغه‌ی زهرآگین مایر Myers' poison frog
نام علمی: Allobates myersi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک گرمسیری بخش‌های آمازوناس، واوپس و کاکئتا در جنوب کشور کلمبیا در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۲/۸ سانتی‌متر برای نرها و ۳/۳ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Mike Pingleton

نام: قورباغه‌ی راکت ریو Rio rocket frog
نام علمی: Allobates olfersioides
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های ایالت‌های ریو دو ژانیرو، مینا ژرایس، اسپیریتو سانتو، باهیا، سرژیپه و آلاگواس در جنوب شرقی و شرق کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱/۱ تا ۱/۹ سانتی‌متر
نگاره: Renato Augusto Martins

نام: -
نام علمی: Allobates ornatus
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های بارانی دشت و جنگل‌های کوهستانی نمناک منطقه‌ی سن مارتین در کشور پرو در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱/۷ سانتی‌متر برای نرها و ۱/۹ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Remco Stuster

نام: قورباغه‌ی راکت تالامانکا Talamanca rocket frog
نام علمی: Allobates talamancae
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک و پیش‌کوهستانی نمناک شمال غربی کشور اکوادور و غرب کلمبیا در آمریکای جنوبی و پاناما، کاستاریکا و جنوب نیکاراگوئه در آمریکای مرکزی
اندازه: بدن به درازای ۱/۷ تا ۲/۴ سانتی‌متر برای نرها و ۱/۶ تا ۲/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Rob Schell

نام: قورباغه‌ی راکت سه‌خط Three-striped rocket frog
نام علمی: Allobates trilineatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری شمال کشور بولیوی، شرق پرو و ایالت اکری در غرب برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱/۵ تا ۱/۸ سانتی‌متر برای نرها و ۱/۵ تا ۱/۹ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Kenny Wray

نام: قورباغه‌ی زهرآگین سرخ Sanguine poison frog
نام علمی: Allobates zaparo
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های بارانی گرمسیری شمال شرقی اکوادور و شمال شرقی پرو در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۲/۷ تا ۳/۱ سانتی‌متر
نگاره: Máster en Biodiversidad en Áreas Tropicales

زیرخانواده‌ی Anomaloglossinae
سرده‌ی Anomaloglossus

نام: قورباغه‌ی راکت گویان Guiana rocket frog
نام علمی: Anomaloglossus baeobatrachus
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشور سورینام، گویان فرانسه و بخش‌هایی از شمال برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: Frank Deschandol

نام: قورباغه‌ی راکت بیب Beebe's rocket frog
نام علمی: Anomaloglossus beebei
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: گیاهان آناناسی گرم‌دشت‌ها و منطقه‌های باز کشور گویان در شمال آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱/۲ تا ۱/۷ سانتی‌متر برای نرها و ۱/۶ تا ۱/۹ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Beth A. Pettitt

نام: قورباغه‌ی راکت دِگرانویل Degranville's rocket frog
نام علمی: Anomaloglossus degranvillei
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارهای سنگی جنگل‌های گویان فرانسه در شمال آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱/۴ تا ۲/۱ سانتی‌متر
نگاره: M. Dewynter

سرده‌ی Rheobates

نام: قورباغه‌ی راکت پالم Palm rocket frog
نام علمی: Rheobates palmatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های ابر و جنگل‌های بارانی گرمسیری مرکز کشور کلمبیا در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۲/۸ تا ۴/۲ سانتی‌متر
نگاره: Alonso Quevedo Gil

نام: قورباغه‌ی راکت لوس اوریبیوس Los Auribios rocket frog
نام علمی: Rheobates pseudopalmatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های بخش انتیوکیا در شمال غربی کشور کلمبیا در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۳/۴ سانتی‌متر برای نرها و ۴/۲ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Daniel Vásquez-Restrepo

زیرخانواده‌ی Aromobatinae
سرده‌ی Mannophryne

نام: قورباغه‌ی زهرآگین طوقی Collared poison frog
نام علمی: Mannophryne collaris
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کوهستانی نیمه‌برگریز موسمی ایالت مریدا در غرب کشور ونزوئلا در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: Jose Luis Vieira

نام: قورباغه‌ی زهرآگین هِرمینا Hermina's poison frog
نام علمی: Mannophryne herminae
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری و رودهای مرکز شمال کشور ونزوئلا در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۲/۱ تا ۲/۳ سانتی‌متر برای نرها و ۲/۵ تا ۲/۹ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Aldemar A. Acevedo

نام: قورباغه‌ی جویبار ترینیداد Trinidad stream frog
نام علمی: Mannophryne trinitatis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارهای جنگل‌های کوهستانی نمناک کشور جزیره‌ای ترینیداد و توباگو در دریای کارائیب و آمریکای مرکزی
اندازه: بدن به درازای ۲ سانتی‌متر برای نرها و ۲/۲ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: John Fritchey

بن‌مایگان: wikipedia
گردآوری: فرتورچین