خانواده‌ی سرسوسماران Agonidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی لنگرماهی‌سانیان، از راسته‌ی عقرب‌ماهی‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان چفت‌بینی، شکاردزد ژاپنی، اسکالپین تاج‌دار، اسکالپین باله‌بادبانی و غراب دریایی را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی سرسوسماران در آب‌های شمالگان، شمال اقیانوس اطلس، شمال اقیانوس آرام و جنوب آمریکای جنوبی زندگی می‌کنند. این جانوران بدنی کشیده و پوشیده از صفحه‌هایی استخوانی به‌نام پوسته یا پوست شاخی دارند. همچنین آنان سری بزرگ، باله‌های سینه‌ای بزرگ و یک یا دو باله‌ی پشتی دارند. بیشتر گونه‌های این خانواده سبیلک‌هایی در نزدیکی دهان‌شان دارند. این ماهیان می‌توانند با این سبیلک‌ها خوراک خود را در آب‌های تیره و کدر و همچنین در شن‌ها و ماسه‌ها پیدا کنند. خوراک بیشتر آنان سخت‌پوستان کوچک و کرم‌های دریایی است. بیشتر گونه‌های این خانواده دریازی هستند، ولی در میان آنان گونه‌های آب لب‌شور نیز یافت می‌شود. Bothragonus occidentalis با درازای ۷ سانتی‌متر و اسکالپین دهان‌بزرگ با درازای ۷۳ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی سرسوسماران به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۲۶ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

زیرخانواده‌ی Agoninae
سرده‌ی Agonopsis

نام: حلزون‌ماهی Snailfish
نام علمی: Agonopsis chiloensis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۳ تا ۴۰۰ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری جنوب شرقی اقیانوس آرام و جنوب شرقی اقیانوس اطلس (جنوب شرقی اقیانوس آرام: در کرانه‌های کشور شیلی در غرب آمریکای جنوبی، جنوب شرقی اقیانوس اطلس: در کرانه‌های کشور آرژانتین در شرق آمریکای جنوبی)
اندازه: بدن به درازای ۱۲/۵ سانتی‌متر
نگاره: Mariano Rodriguez

نام: شکاردزد بینی‌نیزه‌ای شمالی Northern spearnose poacher
نام علمی: Agonopsis vulsa
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۶۳ متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس آرام (در کرانه‌های شمال شرقی ایالت آلاسکا تا جنوب ایالت فلوریدای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Sara Thiebaud

نام: شکاردزد بینی‌نیزه‌ای جنوبی Southern spearnose poacher
نام علمی: Agonopsis sterletus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۴۲ تا ۹۱ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق مرکز اقیانوس آرام (در کرانه‌های ایالت فلوریدای کشور آمریکا تا ایالت باخا کالیفرنیای کشور مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۱۵ سانتی‌متر
نگاره: Phil Garner

سرده‌ی Agonus

نام: چفت‌بینی (سرسوسماری زرهی) Hooknose
نام علمی: Agonus cataphractus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۲۷۰ متری آب‌های معتدل شمال شرقی اقیانوس اطلس (در کرانه‌های کشورهای پیرامون دریاهای سفید، بارنتز، نروژ، بالتیک و شمال تا کانال مانش در شمال و شمال غربی قاره‌ی اروپا)
اندازه: بدن به درازای ۲۱ سانتی‌متر
نگاره: Arne Kuilman

سرده‌ی Leptagonus

نام: شکاردزد اطلس Atlantic poacher
نام علمی: Leptagonus decagonus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۹۳۰ متری (بیشتر ۷۵ تا ۲۳۰ متری) آب‌های اقیانوس‌های اطلس و آرام (شمالگان تا شمال غربی اقیانوس اطلس و شمال غربی اقیانوس آرام: در کرانه‌های کشور کانادا، شرق اقیانوس اطلس: کرانه‌های کشور نروژ به‌سوی شرق تا دریاهای سفید، بارنتز و کارا، همچنین کرانه‌های کشور ایسلند و جزیره‌ی گرینلند و دریاهای اختسک و برینگ)
اندازه: بدن به درازای ۲۱ سانتی‌متر
نگاره: Descna

سرده‌ی Podothecus

نام: شکاردزد استروژن Sturgeon poacher
نام علمی: Podothecus accipenserinus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲ تا ۷۱۰ متری آب‌های معتدل شمال اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشور روسیه در غرب دریای برینگ تا دریای اختسک در شمال شرقی قاره‌ی آسیا و کرانه‌های گروه‌جزیره‌ی آلیوتی در شرق دریای برینگ تا شمال ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۳۰/۵ سانتی‌متر
نگاره: Sara Thiebaud

نام: شکاردزد ژاپنی (توکوبیر) Japanese poacher
نام علمی: Podothecus sachi
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲۰ تا ۲۶۹ متری آب‌های معتدل شمال غربی اقیانوس آرام (در کرانه‌های شمالی کشور ژاپن، شاخاب پتر کبیر و کرانه‌های جزیره‌مانند کره در شرق قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۵۰ سانتی‌متر
نگاره: Pool330

زیرخانواده‌ی Bathyagoninae
سرده‌ی Bathyagonus

نام: شکاردزد پوزه‌ستاره‌ای خاکستری Gray starsnout poacher
نام علمی: Bathyagonus alascanus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۸ تا ۲۵۲ متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس آرام (در کرانه‌های ایالت آلاسکا در دریای برینگ تا ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۱۳ سانتی‌متر
نگاره: Diving.anardil

سرده‌ی Odontopyxis

نام: شکاردزد کوتوله pygmy poacher
نام علمی: Odontopyxis trispinosa
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۹ تا ۳۷۳ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس آرام (در کرانه‌های جنوب شرقی ایالت آلاسکا تا ایالت باخا کالیفرنیای کشور مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۹/۵ سانتی‌متر
نگاره: -

سرده‌ی Xeneretmus

نام: شکاردزد نوک‌سیاه Blacktip poacher
نام علمی: Xeneretmus latifrons
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۸ تا ۴۰۰ متری آب‌های شرق اقیانوس آرام (در کرانه‌های استان بریتیش کلمبیای کشور کانادا تا ایالت باخا کالیفرنیای کشور مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۱۹ سانتی‌متر
نگاره: Sara Thiebaud

زیرخانواده‌ی Bothragoninae
سرده‌ی Bothragonus

نام: شکاردزد ژرف‌چاله (سرسنگ) Deep-pitted poacher
نام علمی: Bothragonus swanii
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۸ متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس آرام (در کرانه‌های ایالت آلاسکا تا ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۸/۹ سانتی‌متر
نگاره: Rhinopias

نام: - 
نام علمی: Bothragonus occidentalis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۰۰ متری آب‌های معتدل شمال غربی اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشور ژاپن و شاخاب پتر کبیر در شرق قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۷ سانتی‌متر
نگاره: Akkiira

زیرخانواده‌ی Brachyopsinae
سرده‌ی Chesnonia

نام: شکاردزد زگیل‌دار Warty poacher
نام علمی: Chesnonia verrucosa
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۸ تا ۴۲۵ متری آب‌های معتدل شمال شرقی اقیانوس آرام (در کرانه‌های ایالت آلاسکا در شاخاب بریستول تا ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Terry-Lynn Wood

سرده‌ی Pallasina

نام: شکاردزد بینی‌لوله‌ای Tubenose poacher
نام علمی: Pallasina barbata
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۰۵ متری آب‌های معتدل شمال اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشورهای پیرامون دریای ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا تا دریای برینگ در شمال تا ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۱۷ سانتی‌متر
نگاره: Gregory C Jensen

زیرخانواده‌ی لردهای ایرلندی Hemilepidontinae
سرده‌ی Hemilepidotus

نام: لرد ایرلندی سرخ Red Irish lord
نام علمی: Hemilepidotus hemilepidotus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۴۵۰ متری آب‌های معتدل شمال اقیانوس آرام (در کرانه‌های جزیره‌مانند کامچاتکا تا گروه‌جزیره‌ی آلیوتی در شمال دریای برینگ تا ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۱/۱ کیلوگرم، بدن به درازای ۵۱ سانتی‌متر
نگاره: -

نام: لرد ایرلندی قهوه‌ای Brown Irish lord
نام علمی: Hemilepidotus spinosus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۷۸۰ متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس آرام (در کرانه‌های جنوب شرقی ایالت آلاسکا تا جنوب ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۲۹ سانتی‌متر
نگاره: Noah M. Morales

زیرخانواده‌ی غراب‌های دریایی Hemitripterinae
سرده‌ی Blepsias

نام: اسکالپین تاج‌دار Crested sculpin
نام علمی: Blepsias bilobus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۲۵۰ متری آب‌های معتدل شمال اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشورهای پیرامون شمال دریای ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا تا دریای برینگ در شمال تا استان بریتیش کلمبیای کشور کاناد در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۲۵ سانتی‌متر
نگاره: Joel Sartore

نام: اسکالپین خال‌سیمین Silverspotted sculpin
نام علمی: Blepsias cirrhosus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۵۰ متری آب‌های معتدل شمال اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشورهای پیرامون دریای ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا تا دریای برینگ در شمال تا ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Joel Sartore

سرده‌ی Hemitripterus

نام: غراب دریایی Sea raven
نام علمی: Hemitripterus americanus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲ تا ۱۸۰ متری آب‌های معتدل شمال غربی اقیانوس اطلس (در کرانه‌های منطقه‌ی لابرادور در شمال شرقی کشور کانادا تا ایالت مریلند و شاخاب چساپیک در شمال شرقی کشور آمریکا در شرق آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۳/۲ کیلوگرم، بدن به درازای ۶۴ سانتی‌متر
نگاره: Bob Semple

نام: اسکالپین دهان‌بزرگ Bigmouth sculpin
نام علمی: Hemitripterus bolini
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲۵ تا ۹۲۵ متری (بیشتر ۲۰۰ تا ۳۰۰ متری) آب‌های معتدل شمال اقیانوس آرام (در دریای برینگ تا گروه‌جزیره‌ی آلیوتی تا ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۷۳ سانتی‌متر
نگاره: Madi Reynolds

نام: -
نام علمی: Hemitripterus villosus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۵۵۰ متری آب‌های معتدل شمال غربی اقیانوس آرام (در کرانه‌های جزیره‌ی کاراگینسکی و گروه‌جزیره‌ی کماندورسکی وابسته به کشور روسیه در دریای برینگ تا دریاهای اختسک و ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۳۵ سانتی‌متر
نگاره: Alexander Semenov

سرده‌ی Nautichthys

نام: اسکالپین باله‌بادبانی Sailfin sculpin
نام علمی: Nautichthys oculofasciatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۱۱۰ متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس آرام (در کرانه‌های ایالت آلاسکا تا جنوب ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Sara Thiebaud

زیرخانواده‌ی غراب‌های دریایی Hypsagoninae
سرده‌ی Agonomalus

نام: -
نام علمی: Agonomalus jordani
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۰ تا ۱۰۵ متری آب‌های معتدل شمال غربی اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشور ژاپن تا جزیره‌ی ساخالین کشور روسیه و همچنین دریای ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۱۸ سانتی‌متر
نگاره: Shpatak.livejournal

نام: شکاردزد کتانجک Kelp poacher
نام علمی: Agonomalus mozinoi
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۱۱ متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس آرام (در کرانه‌های استان بریتیش کلمبیای کشور کانادا تا ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۸/۹ سانتی‌متر
نگاره: Royal BC Museum

نام: -
نام علمی: Agonomalus proboscidalis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲۰ تا ۱۰۲ متری آب‌های شمال غربی اقیانوس آرام (در دریاهای ژاپن و اختسک در کرانه‌های کشورهای ژاپن، چین و روسیه در شرق قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Aquarium.co.jp

سرده‌ی Percis

نام: شکاردزد اژدها Dragon poacher
نام علمی: Percis japonica
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۹ تا ۷۵۰ متری آب‌های شمال اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشورهای پیرامون دریاهای ژاپن، اختسک و برینگ در شرق قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۴۲ سانتی‌متر
نگاره: Sicarius

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین