خانواده‌ی ساده‌لبان یا کیلی‌فیش‌های آسیایی یا ریولاین‌های آسیایی Aplocheilidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی ساده‌لب‌سانیان، از راسته‌ی کپوردندان‌ماهی‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان ‌پانچکس‌های سبز، آبی و راه‌راه را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی ساده‌لبان در آب‌های گرمسیری و شیرین جویبارها و رودهای جنوب و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا و کشورهای جزیره‌ای ماداگاسکار و سیشل در شرق قاره‌ی آفریقا زندگی می‌کنند.
این جانوران بدنی کشیده، بیضی‌مانند و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان سری گرد، چشمانی درشت و باله‌ی دُمی پهن دارند. باله‌های پشتی و مخرجی آنان در نزدیکی باله‌ی دُمی‌شان جای گرفته و باله‌ی مخرجی‌شان کشیده‌تر از باله‌ی پشتی‌شان است. ماهی‌های نر رنگارنگ هستند، ولی رنگ ماهی‌های ماده خاکستری یا قهوه‌ای تک‌رنگ است. بیشتر گونه‌های این خانواده در آب شیرین زندگی می‌کنند، ولی در میان آنان گونه‌های آب لب‌شور نیز یافت شود. Aplocheilus kirchmayeri با درازای ۵ سانتی‌متر و پانچکس راه‌راه با درازای ۱۰ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی ساده‌لبان به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۱۲ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

سرده‌ی ساده‌لب‌ها یا پانچکس‌ها Aplocheilus

نام: پانچکس سبز Green panchax
نام علمی: Aplocheilus blockii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها و رودهای کشورهای هند، پاکستان و سری‌لانکا در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۶ سانتی‌متر
نگاره: Frank Schäfer

نام: کیل‌فیش سیلان Ceylon killifish
نام علمی: Aplocheilus dayi
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها و رودهای کشور جزیره‌ای سری‌لانکا در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۹ سانتی‌متر
نگاره: Zierfische

نام: -
نام علمی: Aplocheilus kirchmayeri
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها و رودهای کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: A. Pinto

نام: پانچکس راه‌راه (کیلی‌فیش طلایی شگفت‌انگیز) Striped panchax
نام علمی: Aplocheilus lineatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها و رودهای کشورهای هند و سری‌لانکا در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Mirko_Rosenau

نام: پانچکس آبی Blue panchax
نام علمی: Aplocheilus panchax
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها و رودهای کشورهای پاکستان، هند، بنگلادش، سری‌لانکا، نپال، میانمار، کامبوج، ویتنام، اندونزی و مالزی در جنوب و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۹ سانتی‌متر
نگاره: Fishtopia.de

نام: پانچکس کوتوله Dwarf panchax
نام علمی: Aplocheilus parvus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها و رودهای کشورهای هند و سری‌لانکا در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۶/۳ سانتی‌متر
نگاره: Aravindmanoj

سرده‌ی پاچی‌پانچکس‌ها Pachypanchax

نام: -
نام علمی: Pachypanchax arnoulti
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها، رودها و دریاچه‌های کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۵/۹ سانتی‌متر
نگاره: Ron DeCloux

نام: پانچکس پودرآبی Powder-blue panchax
نام علمی: Pachypanchax omalonotus
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها، رودها و دریاچه‌های غرب و شمال کشور جزیره‌ای ماداگاسکار و جزیره‌های پیرامون آن در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۹/۵ سانتی‌متر
نگاره: TinoStrauss

نام: -
نام علمی: Pachypanchax patriciae
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها، رودها و دریاچه‌های شمال غربی کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۵/۲ سانتی‌متر
نگاره: Ron DeCloux

نام: پانچکس طلایی Golden panchax
نام علمی: Pachypanchax playfairii
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها، رودها و دریاچه‌های کشور جزیره‌ای سیشل در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Linro1

نام: کیل‌فیش ساکارامی Sakaramy Killifish
نام علمی: Pachypanchax sakaramyi
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها، رودها و دریاچه‌های شمال کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۹ سانتی‌متر
نگاره: Klaus Rudloff

نام: کیل‌فیش اسپارک Sparks' Killifish
نام علمی: Pachypanchax sparksorum
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها و رودهای کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۵/۵ سانتی‌متر
نگاره: Wetlander

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین