دامپروری به‌طرز بی‌رحمانه‌ای درحال تخریب سیارهٔ ماست.
اوایل اکتبر با اعلام وگن شدنم خانواده، دوستان، و همکارانم را شگفت‌زده کردم. تا آن زمان حتی وجترین هم نبودم. عاشقِ سوسیس بودم و هفته‌ای چند مرتبه مرغ می‌خوردم و نمی‌توانستم زندگی بدونِ پنیر را تصور کنم. البته خیلی وقت بود می‌دانستم دامپروری تجارت کثیفی است. مانندِ بقیهٔ مردم، من هم آن تصاویرِ ناراحت‌کننده از وضعیتِ طیور، احشام و خوک‌ها را در دامداری‌های صنعتی دیده‌ام. بااین‌حال، هنگامِ خرید، سفارش، و خوردنِ غذا به‌نوعی می‌توانستم آن تصاویرِ ناراحت‌کننده را در پس ذهنم نگه دارم و به خاطر نیاورم.
علاوه‌براین، مدت‌ها پیش متقاعد شده بودم رژیم‌های غذاییِ پرگوشت برای سلامتی ما مضرند و با بیماری‌های زیادی که گریبان‌گیر جوامع توسعه‌یافته است ارتباط دارند مانند چاقیِ مفرط، دیابت، بیماری‌های قلبی و غیره. اما این وضعیت تقریباً شبیهِ زمانی بود که سیگاری بودم. قبول داشتم سیگار کشیدن باعث ابتلا به سرطان، آمفیزم و بیماری‌های مزمنِ بسیار دیگری می‌شود، و همیشه این احساس را داشتم که بالاخره روزی ترکش خواهم کرد. اما این کارِ گریزناپذیر را به تأخیر می انداختم. تا زمانی که ۴۷ ساله شدم و بالاخره بعد از بیش از ۳۰ سال سیگار را ترک کردم.
و حالا خوردنِ محصولاتِ حیوانی را ترک کرده‌ام. علت انجام این کار نگرانی از سلامتیِ خودم یا موضوع رفاه حیوانات نبود. اتفاقاً چیزی بود که قبلا زیاد به آن فکر نکرده بودم: اثرات مخرب محیط‌زیستیِ دامپروری.
همه چیز از مقاله‌ای در روزنامۀ گاردین شروع شد که دربارۀ گزارش صندوق جهانی حیات‌وحش بود و توجهات را به‌سوی خسارت‌های بزرگِ تحمیلی بر کرهٔ زمین ناشی از تولید غذا برای حیواناتِ پرورشی (https://t.me/iranveg/1825) جلب کرد. طبقِ این پژوهش «۶۰ درصد از نابودی تنوع‌زیستیِ جهانی، به‌دلیل رژیم‌های غذایی گوشت‌محور است.» (https://t.me/iranveg/1642) این پژوهش اظهار می‌کند که «تولید غذای بریتانیا به‌تنهایی، به‌طور تخمینی مستقیماً با انقراضِ ۳۳ گونۀ محلی و خارجی ارتباط دارد».
می‌دانستم پرورشِ حیوانات ظالمانه و مصرف‌شان برای سلامتیِ ما مضر است، اما نمی‌دانستم که دارد کرهٔ زمین را هم نابود می‌کند. شروع کردم به مطالعۀ بیشتر دربارۀ اثراتِ محیط زیستی دامپروری و تا پایان روزِ بعدش تصمیم گرفتم مصرف گوشت، تخم‌مرغ، و لبنیات را کنار بگذارم.
حالا متقاعد شده‌ام وگن شدن بهترین کاری است که هر کس می‌تواند برای کمک به محیط زیست‌مان انجام دهد (https://t.me/iranveg/1641). مقیاس تخریب‌گریِ دامپروری به حدی است که مطلقاً نباید اجازهٔ ادامۀ فعالیت داشته باشد. مثلاً دامپروری با انتشار گازهای گلخانه‌ایِ بیشتر در مقایسه با انتشار تمام ماشین‌ها، هواپیماها، و کشتی‌های دنیا باهمدیگر، یکی از عوامل اصلی تغییر اقلیم است (https://t.me/VEGMedia/174). و گازهای مزبور عمدتاً متان و نیتروژن‌دی‌اکسید بوده که هر دو از کربن‌دی‌اکسید بسیار مخرب‌تراند. مطالعه‌های متعدد اخیر به این نتیجه رسیده‌اند که تنها راهِ اتحادیۀ اروپا برای دستیابی به اهداف اقلیمی‌اش در انتشار گازهای گلخانه‌ای تحولی قابل توجه در رژیم غذایی‌ای گوشت‌محور و دور شدن از آن است.
در سال‌های اخیر زیان‌های دامپروری به‌طور واضحی توسطِ فیلیپ لیمبِری، مدیر ارشد سازمان خیریۀ «شفقت در دامپروری جهانی» در کتاب‌های فارماگِدان (۱) و ناحیهٔ مرده تشریح شده‌اند. اما لیمبِری به‌اندازۀ کافی پیش نمی‌رود. او به همه پیشنهاد نمی‌کند وگن شوند. وی معتقد است چاره، بازگشت به مزارع ترکیبی سنتی دامپروری است که اراضیِ آن‌ها چمن و غلات داشت و حیوانات می‌توانستند در آن‌ها چَرا کنند.
از بختِ بد لیمبِری، شواهدِ قانع کننده‌ای وجود دارد که ثابت می‌کند این راهِ چاره نیست. در سال ۲۰۱۷، دربارۀ همین موضوع گزارشی برجسته توسطِ شبکۀ پژوهش غذا و اقلیم از دانشگاه آکسفورد منتشر شد. نویسندهٔ اصلیِ این گزارش، دکتر تارا گارنِت یافته‌های آن را خلاصه کرد: «دام‌هایی که چَرا می‌کنند، مانند دیگر دام‌ها، از عواملی‌اند که به مشکل اقلیمی دامن می‌زنند.»
«اگر افراد و کشورهای پرمصرف بخواهند کاری مثبت برای اقلیم انجام دهند راه حلِ آن ادامهٔ مصرف و خوردن گوشتِ گاوهای تغذیه شده با علوفه نیست. بلکه راه حلش خوردن کمتر همۀ انواع گوشت‌هاست.» اگر گوشتِ خوک، طیور، یا تخم‌مرغ می‌خورید پس در کاهش هنگفت تنوع زیستی نقش دارید، اگر گوشت گاو یا پنیر می‌خورید و یا شیرِ لبنی (https://t.me/iranveg/1883) می‌نوشید در گرمایشِ جهانی نقش دارید. و اگر تصور می‌کنید چاره‌اش خوردنِ ماهی است، بهتر است کتاب چارلز کلووِر را بخوانید: «آخرِ خط: چگونه ماهی‌گیریِ بی‌رویه (۲) درحال تغییرِ دنیا و غذای ما است.»
تقاضای فعلی برای محصولاتِ حیوانی اصلاً پایدار نیست و به‌منظور دستیابی به آن هم آسیب‌های هنگفتی درحال وقوع است. ما باید تغییر کنیم. به‌هرحال، خبرهای خوشحال کننده‌ای هم هست. پژوهشی از دانشگاه آکسفورد که سال ۲۰۱۶ در ژورنال Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شد تأثیر چهار رژیم غذاییِ پرگوشت، کم‌گوشت، وجترین، و وگن را بر سلامتی جهانی بینِ سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۵۰ مدل‌سازی کرد. طبقِ نتایج این پژوهش، اگر کمتر گوشت بخوریم تا سالِ ۲۰۵۰ می‌توان از بروز پنج میلیون مرگ پیشگیری کرد، اگر وجترین شویم این رقم به هفت میلیون می‌رسد، و با وگن شدن هشت میلیون نفر از مرگ نجات می‌یابند. خب، پس درست است که صِرف کمتر گوشت خوردن کمکِ زیادی می‌کند اما وگن شدن نه فقط بهترین کار برای کرهٔ زمین است بلکه برای خودتان هم بهترین چیز است.
باوجود این نوع شواهد بعضی مردم نگرانند وگن شدن حتی اگر هم باعث افزایش طول عمر شود حالشان را بدتر کند. معمولا کلیشه‌سازی می‌شود که وگن‌ها پوستِ بدی دارند یا ضعیف و بی‌حال‌اند. هنوز روزهای اولِ وگن بودنم است اما چنین مواردی را تجربه نکرده‌ام. کمی وزنم کم شده و انرژی و سرزندگی‌ام افزایش پیدا کرده است. احساسِ فوق‌العاده‌ای دارم. آن‌قدرها هم که فکرش را می‌کردم دلم برای سوسیس و پنیر تنگ نشده است. وگنیسم ایده‌ای است که وقتِ عملی شدنش فرا رسیده، برای کرهٔ زمین، برای حیوانات و برای خودمان.
(با اندکی تغییر)
پانویس‌ها:
(۱) ترکیبی از دو واژۀ Armageddon و farm به‌معنی آخر‌الزمان و دامپروری
(۲) ماهی‌گیری در هر مقیاسی غیراخلاقی‌ست چراکه با جان موجودات حس‌مند سروکار دارد.
منبع:
https://www.newstatesman.com/culture/observations/2017/11/why-i-became-vegan-and-why-you-should-too?amp
بن‌مایه: مجموعه‌ی گیاه‌خواری وگ (http://iranveg.ir)
