نام: مرغ دبیر Secretarybird
نام علمی: Sagittarius serpentarius
فرمان‌رو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پرندگان
راسته: بازسانان
خانواده: دبیرمرغان
سرده: دبیرمرغ‌ها
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زمان زیست: دوره‌ی ائوسن (۵۵/۸ تا ۳۳/۹ میلیون سال پیش) تا دوره‌ی هولوسن (۱۱۷۰۰ سال پیش تاکنون)
زیستگاه: گرم‌دشت‌ها، چمن‌زارهای باز، منطقه‌های نیمه‌بیابانی، منطقه‌های کم‌درخت و درختچه‌زارهای زیر صحرای بزرگ آفریقا
زندگانی: ۱۰ تا ۱۵ سال (دربند ۱۹ سال)
سن بلوغ: ۳ تا ۴ سالگی
زادآوری: تخم‌گذار، ۱ تا ۳ تخم، با ۴۵ روز زمان جوجه‌کشی
خوراک: شکار بی‌مهرگان و حشرات همچون ملخ، زنبور، سوسک، عنکبوت، هزارپا و عقرب، شکار پستانداران همانند موش‌ها، خرگوش‌های صحرایی، جوجه‌تیغی‌ها و خدنگ‌ها، شکار جانوران دیگر همچون پرندگان کوچک و تخم آنان، دوزیستان، مار، مارمولک، لاک‌پشت و خرچنگ
شکارگران: ندارد. (تخم‌ها و جوجه‌ها: کلاغ‌ها، غراب‌ها، نوک‌شاخ‌های زمینی، کورکورها و شاه‌بوف اوراسیایی)
رنگ: آبی-خاکستری در پشت و خاکستری روشن تا خاکستری-سفید در سینه و شکم، با تاجی از پرهای سیاه و ران‌ها و بال‌های پروازی سیاه، دارای چهره‌ای بی‌پَر به‌رنگ نارنجی تا سرخ، همچنین دارای نوک‌پایه‌ای زرد و پاهایی به‌رنگ خاکستری گراینده به صورتی
اندازه: وزن ۳/۷ تا ۴/۳ کیلوگرم، بدن به درازای ۱۱۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۱۹۰ تا ۲۱۰ سانتی‌متر، بدن به بلندای ۱۳۰ سانتی‌متر
درباره‌ی جانور: مرغ دبیر یا مرغ منشی تنها گونه‌ی زنده‌ی خانواده‌ی دبیرمرغان است. این پرنده نگاره‌ای بر روی نشان ملی کشورهای آفریقای جنوبی و سودان دارد. مرغ دبیر پرنده‌ای روزگرد و پنجه‌رو است، به‌گونه‌ای که بر روی انگشتان پا راه می‌رود. همچنین مرغ دبیر پرنده‌ای تک‌همسر است و به شیوه‌ی جفتی و همراه با جفت خود زندگی می‌کند. اگرچه برخی از آنان تنهازیست هستند و برخی نیز در گروه‌هایی خانوادگی، با ۲ تا ۵ پرنده یافت می‌شوند. این پرندگان بال‌هایی بزرگ و پهن، سری پوشیده از پَر، چشمانی درشت و نوکی تیز، خمیده و قلاب‌مانند دارند. همچنین آنان همانند دبیران و دفترداران سده‌ی هجدهم اروپا، تاجی از پرهای بلند بر روی سرشان دارند. مرغ دبیر دارای دُمی دراز با ۲ پر میانی درازتر است. این ۲ پر در پرواز، درازتر از پاها دیده می‌شوند. این پرندگان دارای پاهایی بلند و انگشتانی کلفت با پنجه‌هایی کوتاه و خمیده هستند. آنان با پاهای بلند و نیرومند خود روی مارها و دیگر جانوران می‌کوبند و آنان را شکار می‌کنند. مرغ‌های دبیر به‌جای پرواز، بیشتر بر روی زمین راه می‌روند. تا آن‌جا که روزانه نزدیک به ۲۰ تا ۳۰ کیلومتر پیاده‌روی می‌کنند. این پرندگان می‌توانند آشیانه‌هایی بزرگ با ژرفای ۳۰ تا ۵۰ و پهنای ۱۰۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر بسازند. همچنین آنان قلمروخواه هستند. قلمرو آنان میان ۲۰ تا ۵۰۰ کیلومتر مربع گستردگی دارد.
بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity - oiseaux-birds - animalia
نگاره: Sheau Torng Lim
گردآوری: فرتورچین
