خانوادهی عقربماهیان Scorpaenidae، خانوادهای از زیرراستهی عقربماهیسانیان، از راستهی عقربماهیسانان و از ردهی پرتوبالگان هستند. از برجستهترین گونههای این خانواده میتوان صخرهماهیها، عقربماهیها، شیرماهیها، خروسماهیها و سنگماهیها را نام برد. گونههای خانوادهی عقربماهیان در آبهای گرمسیری و معتدل سراسر جهان، ولی بیشتر اقیانوسهای هند و آرام زندگی میکنند. آنان بیشتر در آبسنگها یافت میشوند، ولی میتوان آنان را در پایرودها، شاخابها و کولابها نیز پیدا کرد.
این جانوران بدنی کشیده، بیضیمانند، فشرده و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان یک بالهی پشتی شکافدار دارند. بیشتر آنان بر روی سرشان خارها و برجستگیهایی دارند. برخی از گونههای خانوادهی عقربماهیان بادکنک شناوری ندارند. بیشتر آنان از زهرآگینترین ماهیان جهان بهشمار میروند. آنان نیشهای زهرآگینی بر روی شعاعهای سخت بالههای پشتی یا مخرجی یا شکمیشان دارند. بیشتر گونههای این خانواده دریازی هستند، هرچند شاید در میان آنان گونههای آب شیرین نیز یافت شود. عقربماهی نرمپوست با درازای ۴ سانتیمتر و صخرهماهی کوتاهچنگکی با درازای ۱۰۸ سانتیمتر، کوچکترین و بزرگترین گونههای خانوادهی عقربماهیان بهشمار میروند. در این نوشته که به بخش نخست خانوادهی عقربماهیان میپردازد با ۲۶ گونه (از ۱۲۸ گونه) آشنا میشویم.
زیرخانوادهی صخرهماهیان Sebastinae
سردهی Helicolenus
نام: ماهی لوتی دریایی درشتچشم Bigeye sea perch
نام علمی: Helicolenus barathri
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲۸۵ تا ۷۳۹ متری آبهای جنوب غربی اقیانوس آرام (در کرانههای کشورهای استرالیا و نیوزیلند در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۳۶/۵ سانتیمتر
نام: ماهی لوتی دریایی دهانآبی Bluemouth seaperch
نام علمی: Helicolenus dactylopterus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵۰ تا ۱۱۰۰ متری (بیشتر ۱۵۰ تا ۶۰۰ متری) آبهای دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس (غرب اقیانوس اطلس: در کرانههای استان نوا اسکوشیا در شرق کشور کانادا در شمال شرقی آمریکای شمالی تا ونزوئلا در شمال آمریکای جنوبی، شرق اقیانوس اطلس: در کرانههای کشورهای پیرامون دریای مدیترانه و کرانههای کشورهای ایسلند و نروژ در غرب قارهی اروپا تا کشور آفریقای جنوبی در جنوب قارهی آفریقا)
اندازه: وزن ۱/۶ کیلوگرم، بدن به درازای ۵۰ سانتیمتر
نام: سوکورد هیلگِندورف Hilgendorf's saucord
نام علمی: Helicolenus hilgendorfii
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۵۰ تا ۵۰۰ متری آبهای معتدل شمال غربی اقیانوس آرام (در کرانههای کشورهای ژاپن و کرهی جنوبی تا کشورهای پیرامون دریای چین شرقی در شرق قارهی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۲۷ سانتیمتر
نام: ماهی لوتی اقیانوسی آبسنگ Reef ocean perch
نام علمی: Helicolenus percoides
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵۰ تا ۷۵۰ متری آبهای نیمهگرمسیری جنوب غربی اقیانوس آرام (در کرانههای کشورهای استرالیا و نیوزیلند در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: وزن ۱/۴ کیلوگرم، بدن به درازای ۴۷ سانتیمتر
سردهی صخرهماهیها Sebastes
نام: صخرهماهی کتانجک Kelp rockfish
نام علمی: Sebastes atrovirens
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۴۶ متری (بیشتر ۹ تا ۱۲ متری) آبهای نیمهگرمسیری شرق اقیانوس آرام (در کرانههای ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا تا ایالت باخا کالیفرنیای مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۴۲ سانتیمتر
نام: صخرهماهی قهوهای Brown rockfish
نام علمی: Sebastes auriculatus
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۲۸ متری آبهای معتدل شرق اقیانوس آرام (در کرانههای ایالت آلاسکا تا ایالت باخا کالیفرنیای مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۵۶ سانتیمتر
نام: صخرهماهی شفق قطبی Aurora rockfish
نام علمی: Sebastes aurora
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۲۴ تا ۷۶۹ متری (بیشتر ۳۶۶ تا ۵۵۰ متری) آبهای شمال شرقی اقیانوس آرام (در کرانههای جزیرهی ونکوور کشور کانادا تا ایالت باخا کالیفرنیای مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۴۱ سانتیمتر
نام: صخرهماهی نوارسرخ Redbanded rockfish
نام علمی: Sebastes babcocki
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۴۹ تا ۶۲۵ متری آبهای معتدل شمال اقیانوس آرام (در کرانههای بزرگدرهی ژمچوگ تا ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۴/۴ کیلوگرم، بدن به درازای ۶۴ سانتیمتر
نام: صخرهماهی کوتاهچنگکی Shortraker rockfish
نام علمی: Sebastes borealis
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۲۰۰ متری آبهای شمال اقیانوس آرام (در کرانههای جزیرهمانند کامچاتکا در شمال شرقی قارهی آسیا تا ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۱۶/۲ کیلوگرم، بدن به درازای ۱۰۸ سانتیمتر
نام: سرخماهی دماغه Cape redfish
نام علمی: Sebastes capensis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲۰ تا ۲۷۵ متری آبهای نیمهگرمسیری جنوب شرقی اقیانوس اطلس (در کرانههای کشور آفریقای جنوبی و جزیرهی تریستان دا کونا (از سرزمینهای فرادریایی بریتانیا) در جنوب قارهی آفریقا)
اندازه: بدن به درازای ۳۷ سانتیمتر
نام: صخرهماهی گوفِر Gopher rockfish
نام علمی: Sebastes carnatus
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۵۵ متری (بیشتر ۱۵ تا ۵۵ متری) آبهای نیمهگرمسیری شرق اقیانوس آرام (در کرانههای ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا تا ایالت باخا کالیفرنیای مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۳۹ سانتیمتر
نام: صخرهماهی مسی Copper rockfish
نام علمی: Sebastes caurinus
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۰ تا ۱۸۰ متری آبهای نیمهگرمسیری شرق اقیانوس آرام (در کرانههای ایالت آلاسکا تا ایالت باخا کالیفرنیای مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۲/۷ کیلوگرم، بدن به درازای ۵۸ سانتیمتر
نام: صخرهماهی خالسبز Greenspotted rockfish
نام علمی: Sebastes chlorostictus
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۴۹ تا ۲۰۱ متری آبهای نیمهگرمسیری شرق اقیانوس آرام (در کرانههای ایالت واشینگتن کشور آمریکا تا ایالت باخا کالیفرنیای مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۱ کیلوگرم، بدن به درازای ۵۰ سانتیمتر
نام: صخرهماهی زردوسیاه Black-and-yellow rockfish
نام علمی: Sebastes chrysomelas
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۳۷ متری (بیشتر ۰ تا ۱۸ متری) آبهای نیمهگرمسیری شرق اقیانوس آرام (در کرانههای ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا تا ایالت باخا کالیفرنیای مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۳۹ سانتیمتر
نام: صخرهماهی تیره Dusky rockfish
نام علمی: Sebastes ciliatus
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۱۶۰ متری آبهای معتدل شمال اقیانوس آرام (در کرانههای غربی گروهجزیرهی آلیوتی تا جنوب شرقی ایالت آلاسکا در شمال غربی آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۱/۸ کیلوگرم، بدن به درازای ۵۳ سانتیمتر
نام: صخرهماهی ستارهای Starry rockfish
نام علمی: Sebastes constellatus
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲۴ تا ۲۷۴ متری (بیشتر ۶۰ تا ۱۴۹ متری) آبهای نیمهگرمسیری شرق اقیانوس آرام (در کرانههای ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا تا ایالت باخا کالیفرنیای مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۱ کیلوگرم، بدن به درازای ۴۶ سانتیمتر
نام: صخرهماهی کالیکو Calico rockfish
نام علمی: Sebastes dallii
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۸ تا ۲۵۶ متری آبهای نیمهگرمسیری شرق اقیانوس آرام (در کرانههای ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا تا ایالت باخا کالیفرنیای مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۲۵ سانتیمتر
نام: صخرهماهی دیکِن Deacon rockfish
نام علمی: Sebastes diaconus
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۸ تا ۵۰ متری آبهای نیمهگرمسیری شرق اقیانوس آرام (در کرانههای جزیرهی ونکوور کشور کانادا تا ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۳۳ سانتیمتر
نام: صخرهماهی بینیشکاف Splitnose rockfish
نام علمی: Sebastes diploproa
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۸۰۰ متری (بیشتر ۹۱ تا ۵۷۹ متری) آبهای شمال شرقی اقیانوس آرام (در کرانههای ایالت آلاسکا تا ایالت باخا کالیفرنیای مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۸۱۰ گرم، بدن به درازای ۴۶ سانتیمتر
نام: صخرهماهی نوارسبز Greenstriped rockfish
نام علمی: Sebastes elongatus
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲۵ تا ۴۲۵ متری (بیشتر ۹۱ تا ۳۶۶ متری) آبهای معتدل شمال شرقی اقیانوس آرام (در کرانههای ایالت آلاسکا تا ایالت باخا کالیفرنیای مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۶۳۰ گرم، بدن به درازای ۳۶ سانتیمتر
نام: صخرهماهی دریاراه پیوجت Puget Sound rockfish
نام علمی: Sebastes emphaeus
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۳۶۶ متری آبهای معتدل شمال شرقی اقیانوس آرام (در کرانههای ایالت آلاسکا تا ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۱۸ سانتیمتر
نام: سرخماهی آکادیایی Acadian redfish
نام علمی: Sebastes fasciatus
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۷۰ تا ۵۹۲ متری (بیشتر ۱۲۸ تا ۳۶۶ متری) آبهای معتدل اقیانوس اطلس (شمال غربی اقیانوس اطلس: کرانههای شاخاب سنت لورنس تا استان نوا اسکوشیا در شرق کشور کانادا در شمال شرقی آمریکای شمالی، شمال شرقی اقیانوس اطلس: کرانههای غربی جزیرهی گرینلند وابسته به کشور دانمارک)
اندازه: بدن به درازای ۳۰ سانتیمتر
نام: صخرهماهی دُمزرد Yellowtail rockfish
نام علمی: Sebastes flavidus
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۵۴۹ متری (بیشتر ۲۴ تا ۴۶ متری) آبهای معتدل شمال شرقی اقیانوس آرام (در کرانههای ایالت آلاسکا تا ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۲/۵ کیلوگرم، بدن به درازای ۶۶ سانتیمتر
نام: صخرهماهی فلفل تند Chilipepper rockfish
نام علمی: Sebastes goodei
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۴۲۵ متری آبهای معتدل شرق اقیانوس آرام (در کرانههای ایالت بریتیش کلمبیای کشور کانادا تا ایالت باخا کالیفرنیا سور مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۱/۵ کیلوگرم، بدن به درازای ۵۶ سانتیمتر
نام: صخرهماهی نوارتیره Dark-banded rockfish
نام علمی: Sebastes inermis
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای نیمهگرمسیری شمال غربی اقیانوس آرام (در کرانههای کشورهای ژاپن و کرهی جنوبی در شرق قارهی آسیا)
اندازه: وزن ۸۰۰ گرم، بدن به درازای ۳۵/۹ سانتیمتر
نام: ماهی لوتی دریایی توگوت Togot seaperch
نام علمی: Sebastes joyneri
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای معتدل شمال غربی اقیانوس آرام (در کرانههای کشورهای ژاپن و کرهی جنوبی در شرق قارهی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتیمتر
گونههای خانوادهی عقربماهیان (بخش نخست) - (بخش دوم) - (بخش سوم) - (بخش چهارم) - (بخش پنجم)
بنمایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین