جانوران مهره‌دار - دوزیستان: گونه‌های خانواده‌ی قورباغه‌های نگارین

جانوران مهره‌دار - دوزیستان: گونه‌های خانواده‌ی قورباغه‌های نگارین

خانواده‌ی قورباغه‌های نگارین Alytidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی باستان‌غوک‌سانیان، از راسته‌ی بی‌دُم‌سانان و از رده‌ی دوزیستان هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان قورباغه‌های نگارین مدیترانه‌ای و ایبری و وزغ‌های مامای معمولی و ایبری را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی قورباغه‌های نگارین در غرب قاره‌ی اروپا و شمال غربی قاره‌ی آفریقا زندگی می‌کنند. این جانوران بدنی کوتاه و بدون دُم، پوستی هموار یا ناهموار، چشمانی درشت با مردمک عمودی و دست‌هایی کوتاه و پاهایی بلند دارند.
گونه‌های سرده‌ی قورباغه‌های نگارین نیمه‌آبزی و گونه‌های سرده‌ی وزغ‌های ماما خشکی‌زی هستند. نام وزغ ماما از رفتار وزغ نر گرفته شده است. زیرا وزغ نر تخم‌ها را تا زمان زاده شدن نوزادها، بر پشت یا پاهای پشتی خود نگهداری می‌کند. پس از زاده شدن نیز، لاروها را به آب می‌رساند. وزغ مامای ماجورکان با درازای ۳/۸ سانتی‌متر و قورباغه‌ی نگارین هولا با درازای ۱۲/۸ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی قورباغه‌های نگارین به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۱۲ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.
چند نکته برای آشنایی بیشتر با دوزیستان و قورباغه‌ها: قورباغه یا غوک جانوری دوزیست از راسته‌ی بی‌دُم‌سانان است. دوزیستان جانورانی خون‌سرد هستند که از دیدگاه فرگشتی میان ماهیان و خزندگان جای می‌گیرند. بیشتر دوزیستان تخم‌گذارند. نوزادی که از تخم بیرون می‌آید لارو نامیده می‌شود. لاروها گام به گام و با فرآیندی به‌نام دگردیسی به جانوری بالغ دگرگون می‌شوند. دوزیستان نوزادی خود را در آب و بزرگسالی خود را در خشکی و آب زندگی می‌کنند. آنان بدنی برهنه و بدون پولک دارند. بیشتر دوزیستان از راه شش‌ها و پوست خود دم‌وبازدم انجام می‌دهند. پوست باید همیشه نمناک باشد تا بتواند اکسیژن را دریافت کند. اگر پوست آنان خشک شود، نمی‌توانند دم‌وبازدم انجام دهند، پس می‌میرند. اکسیژن دریافت شده از راه پوست به درون رگ‌های خونی زیر پوست می‌رود و رگ‌ها نیز اکسیژن را به بخش‌های گوناگون بدن می‌رسانند. دوزیستان دارای سه گونه غده به نام‌های غده‌های موکوسی، غده‌های دانه‌دار و غده‌های لوله‌ای هستند. غده‌های موکوسی پوست را نمناک نگاه می‌دارند. غده‌های دانه‌دار از پوست زهر تراوش می‌کنند و غده‌های لوله‌ای از پوست ماده‌ای چسبناک تراوش می‌کنند. ماده‌ی چسبناک برای چسبیدن جانور نر به ماده در هنگام جفت‌گیری کاربرد دارد.
قورباغه‌ها خونسرد هستند، به‌گونه‌ای که درجه‌ی دمای بدن آنان، همانند درجه‌ی دمای هوا یا آب پیرامون آنان است. زمانی که بدن‌شان سرد می‌شود، آفتاب می‌گیرند تا گرم شوند و زمانی که بدن‌شان بیش از اندازه گرم می‌شود، به درون آب می‌روند تا خنک شوند. قورباغه‌ها در آب تخم‌گذاری می‌کنند. تخم‌های آنان درون لایه‌ای از ماده‌ای ژلاتینی جای گرفته‌اند. هنگامی که نوزاد سر از تخم بیرون می‌آورد، مانند ماهیان باله دارد. او می‌تواند با باله‌ها و دُم بلندش شنا کند. قورباغه‌ی نابالغ از راه آبشش دم‌وبازدم انجام می‌دهد و تا زمانی که به بلوغ نرسیده است از آب بیرون نمی‌آید. با رشد نوزاد قورباغه، نخست پاهای پشتی و پس از آن پاهای جلویی او رشد می‌کنند. سپس شش‌ها بزرگ می‌شوند و قورباغه‌ی جوان با نگه داشتن سر خود در بالای آب، می‌تواند دم‌وبازدم انجام داده و کم‌کم از آب بیرون بیاید. رفته رفته دُم او کوتاه‌تر می‌شود تا این‌که قورباغه‌ی جوان همانند قورباغه‌های بالغ می‌شود.
قورباغه‌ها دارای بدنی کوتاه و بدون دُم هستند. آنان همچنین زبان چسبنده‌ی درازی دارند. درازای این زبان کم‌وبیش یک سوم درازای بدن آن‌هاست. زبان قورباغه‌ها به‌جای پشت در جلوی دهان آنان جای گرفته است. آنان زبان خود را به بیرون پرتاب می‌کنند و با آن حشرات را شکار می‌کنند. زبان نیرومند آنان می‌تواند با سرعت فراوانی به شکار رسیده و با گرفتن آن به سوی دهان بازگردد. قورباغه‌ها دندان‌هایی به‌نام وومرین دارند که در آرواره‌ی بالا و در بخش جلویی دهان آنان جای گرفته است. دندان‌های آرواره‌ی بالایی کم‌توانند، آرواره‌ی پایینی نیز دندان ندارند. از همین روی قورباغه‌ها نمی‌توانند خوراک را بجوند. آنان این دندان‌ها را برای گرفتن و نگه داشتن شکار به‌کارگیری می‌کنند و سپس خوراک را یک‌جا فرو می‌برند. قورباغه‌ها گوش بیرونی ندارند. به‌جای آن تمپانوم یا طبل‌گوش یا پرده‌گوش دارند که در دو سوی سر آنان جای دارد. موج‌های صدا پرده‌گوش را می‌لرزاند، سپس پرده‌گوش موج‌ها را به گوش میانی و گوش میانی موج‌ها را به مغز می‌رساند.
قورباغه‌های نر دارای کیسه‌های صدای درونی در گلو یا دو سوی گردن هستند. با آن‌که این کیسه‌ها در درون بدن قورباغه جای دارند، ولی در زمانی که از هوا پُر می‌شوند، پوست نرم بیرونی بدن نیز باد کرده و برآمده می‌شود. به‌کارگیری کیسه‌ی صدا بدین گونه است که قورباغه‌ی نر هوا را فرو برده و سوراخ‌های بینی و دهان خود را می‌بندد. سپس با فشار، هوا را میان دهان و شش‌های خود پس و پیش می‌کند. زمانی صدا پدید می‌آید که هوا از روی تارهای آوایی گذر کند و آن‌ها را بلرزاند. زمانی که قورباغه آواز می‌خواند، کیسه‌های صدا همانند یک تشدیدگر کار می‌کند و توان صدای قورباغه را افزایش می‌دهد. 
قورباغه‌ها و وزغ‌ها همانند یکدیگرند، ولی ناهمگونی‌هایی با یکدیگر دارند. بیشتر قورباغه‌ها پوستی هموار، نرم و نمنک دارند و در نزدیکی آب‌ها زندگی می‌کنند. ولی بیشتر وزغ‌ها پوستی ناهموار، خشک و زگیل‌مانند دارند و بیشتر خشکی‌زی هستند. قورباغه‌ها دست‌هایی کوتاه و پاهایی بلند دارند، از همین روی به‌جای راه رفتن، می‌جهند. ولی وزغ‌ها دست‌ها و پاهایی هم‌اندازه دارند، از همین روی به‌جای پریدن، راه می‌روند. بیشتر قورباغه‌ها انگشتانی پرده‌دار برای شنا کردن دارند، ولی وزغ‌ها دارای انگشتانی بدون پرده هستند.
برخی از قورباغه‌ها درختی هستند و بسیار کم به روی زمین می‌آیند. برخی نیز دالان‌ساز هستند و در زیر زمین زندگی می‌کنند و تنها برای زادآوری به روی زمین می‌آیند. گروهی از قورباغه‌ها زهرآگین هستند، به‌گونه‌ای که برخی از آنان از زهرآگین‌ترین جانوران خشکی‌زی زمین به‌شمار می‌روند.

 

سرده‌ی وزغ‌های ماما Alytes

 

وزغ مامای ایبری

نام: وزغ مامای ایبری Iberian midwife toad
نام علمی: Alytes cisternasii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: چمن‌زارها، درخت‌زارهای بلوط و درختچه‌زارهای مدیترانه‌ای جنوب و شرق کشور پرتغال و غرب و مرکز اسپانیا در جزیره‌مانند ایبری در جنوب غربی قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۳/۶ سانتی‌متر برای نرها و ۴/۲ سانتی‌متر برای ماده‌ها

نگاره: Aitor Montes Arrondo
(آشنایی بیشتر با وزغ مامای ایبری)

 

وزغ مامای بتیک

نام: وزغ مامای بتیک Betic midwife toad
نام علمی: Alytes dickhilleni
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، مرداب‌های آب شیرین، چراگاه‌ها، آبگیرها و آبگیرهای آبزی‌پروری جنوب شرقی کشور اسپانیا در جزیره‌مانند ایبری در جنوب غربی قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۳/۳ تا ۵/۷ سانتی‌متر

نگاره: Benny Trapp

 

وزغ مامای مراکشی

نام: وزغ مامای مراکشی Moroccan midwife toad
نام علمی: Alytes maurus
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، درختچه‌زارهای مدیترانه‌ای، رودها، چشمه‌ها و مرداب‌های آب شیرین، منطقه‌های سنگی و باغ‌های روستایی رشته‌کوه‌های ریف و اطلس میانی در کشور مراکش در شمال غربی قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۳/۴ تا ۴/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۳/۶ تا ۴/۷ سانتی‌متر برای ماده‌ها

نگاره: Frank Deschandol

 

وزغ مامای ماجورکان

نام: وزغ مامای ماجورکان Majorcan midwife toad
نام علمی: Alytes muletensis
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارها و غارهای منطقه‌های کوهستانی و ژرف‌دره‌های جزیره‌ی مایورکا از گروه‌جزیره‌ی بالئاری کشور اسپانیا در دریای مدیترانه در جنوب غربی قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۳/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۳/۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها

نگاره: Benny Trapp
(آشنایی بیشتر با وزغ مامای ماجورکان)

 

وزغ مامای معمولی

نام: وزغ مامای معمولی Common midwife toad
نام علمی: Alytes obstetricans
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، جنگل‌های خشک، درختچه‌زارها، رودها، دریاچه‌ها و مرداب‌های آب شیرین، بیابان‌های معتدل، کشت‌زارها، چراگاه‌ها و منطقه‌های شهری کشورهای بلژیک، فرانسه، آلمان، لوکزامبورگ، هلند، پرتغال، اسپانیا، سوئیس و بریتانیا در شمال غربی قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۴/۲ سانتی‌متر برای نرها و ۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها

نگاره: Benny Trapp
(آشنایی بیشتر با وزغ مامای معمولی)

 

سرده‌ی قورباغه‌های نگارین Discoglossus

 

قورباغه‌ی نگارین ایبری

نام: قورباغه‌ی نگارین ایبری Iberian painted frog
نام علمی: Discoglossus galganoi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، درختچه‌زارهای معتدل، درختچه‌زارهای مدیترانه‌ای، رودها، باتلاق‌ها، مرداب‌های آب شیرین، چمن‌زارها، کرانه‌های شنی و کشت‌زارهای کشور پرتغال و غرب اسپانیا در جزیره‌مانند ایبری در جنوب غربی قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۳/۵ تا ۸ سانتی‌متر برای نرها و ۳/۵ تا ۷ سانتی‌متر برای ماده‌ها

نگاره: Hélder Conceição
(آشنایی بیشتر با قورباغه‌ی نگارین ایبری)

 

قورباغه‌ی نگارین اسپانیایی

نام: قورباغه‌ی نگارین اسپانیایی Spanish painted frog
نام علمی: Discoglossus jeanneae
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های باز، درختچه‌زارها و درخت‌زارهای کاج شمال شرقی، شرق و جنوب کشور اسپانیا در جزیره‌مانند ایبری در جنوب غربی قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۶/۳ سانتی‌متر برای نرها و ۵/۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها

نگاره: Benny Trapp

 

قورباغه‌ی نگارین کُرسی

نام: قورباغه‌ی نگارین کُرسی Corsican painted frog
نام علمی: Discoglossus montalentii
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارهای درخت‌زارها و جنگل‌های معتدل جزیره‌ی کُرس کشور فرانسه در دریای مدیترانه در جنوب غربی قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۶/۳ سانتی‌متر برای نرها و ۵/۴ سانتی‌متر برای ماده‌ها

نگاره: -

 

قورباغه‌ی نگارین مدیترانه‌ای

نام: قورباغه‌ی نگارین مدیترانه‌ای Mediterranean painted frog
نام علمی: Discoglossus pictus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودها، جویبارها، استخرها، باتلاق‌ها و باغ‌های شمال شرقی کشور مراکش و شمال الجزایر و تونس در شمال قاره‌ی آفریقا و کشور جزیره‌ای مالت و جزیره‌ی سیسیل کشور ایتالیا در دریای مدیترانه در قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۵ تا ۷/۵ سانتی‌متر

نگاره: Mathieu Gouirand

 

قورباغه‌ی نگارین تیرنی

نام: قورباغه‌ی نگارین تیرنی Tyrrhenian painted frog
نام علمی: Discoglossus sardus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارهای جنگلی، دشت‌های کرانه‌ای، درختچه‌زارها و جنگل‌های مخروطی بلندی‌های جزیره‌ی کُرس کشور فرانسه، جزیره‌ی ساردینیا وابسته به کشور ایتالیا و چندین جزیره‌ی کوچک دریای تیرنی در دریای مدیترانه در قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۵ تا ۷/۵ سانتی‌متر

نگاره: Vide Ohlin

 

قورباغه‌ی نگارین مراکشی

نام: قورباغه‌ی نگارین مراکشی Moroccan painted frog
نام علمی: Discoglossus scovazzi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارها، مخزن‌های آب، استخرها و جنگل‌های بلوط کشور مراکش و شهرهای خودگران سئوتا و ملیلیه وابسته به کشور اسپانیا در شمال غربی قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۳ تا ۶ سانتی‌متر

نگاره: Wayne Fidler

 

سرده‌ی Latonia

 

قورباغه‌ی نگارین هولا

نام: قورباغه‌ی نگارین هولا (حوله) Hula painted frog
نام علمی: Latonia nigriventer
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: مرداب‌های دریاچه‌ی حوله در دره‌ی حوله در شمال کشور اسرائیل در منطقه‌ی خاورمیانه
اندازه: بدن به درازای ۶/۷ تا ۱۲ سانتی‌متر برای نرها و ۶/۹ تا ۱۲/۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها

نگاره: Frank Glaw

 

بن‌مایگان: wikipedia - amphibiaweb
گردآوری: فرتورچین

۵
از ۵
۸ مشارکت کننده