نام: مارمولک بی‌پای برتون Burton's legless lizard
نام علمی: Lialis burtonis
فرمان‌رو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: خزندگان
راسته: پولک‌داران
زیرراسته: مارمولک‌سانیان
خانواده: مارمولکان بی‌پا
سرده: Lialis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زمان زیست: دوره‌ی آلبین (۱۱۳ تا ۱۰۰/۵ میلیون سال پیش) تا دوره‌ی هولوسن (۱۱۷۰۰ سال پیش تاکنون)
زیستگاه: بیابان‌ها و لبه‌ی جنگل‌های بارانی کشور استرالیا (به‌جز بخش‌های جنوب شرقی) و جنوب شرقی کشور پاپوآ گینه‌ی نو در قاره‌ی اقیانوسیه
زندگانی: در طبیعت ناشناخته (دربند ۱۲ تا ۲۰ سال)
سن بلوغ: ناشناخته
زادآوری: تخم‌گذار، ۱ تا ۳ تخم
خوراک: شکار مارمولک‌ها همچون سقنقور، مارمولک اژدها، گکو و دیگر مارمولک‌های بی‌پا، همچنین گاهی حشرات و مارهای کوچک
شکارگران: ناشناخته
رنگ: به رنگ‌های گوناگون همچون قهوه‌ای، خاکستری و گراینده به سرخ یا زرد، دارای لکه‌ها و نوارهای تیره یا روشن
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۲۴/۷ سانتی‌متر، دُم به درازای ۲۷ سانتی‌متر
درباره‌ی جانور: مارمولک بی‌پای برتون گونه‌ای گکو و جانوری خشکی‌زی و شب‌زی است. همچنین این مارمولک به‌جز زمان زادآوری، جانوری تنهازیست است. این جانوران بدنی باریک، استوانه‌ای، دراز، مارگونه و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان دست‌ها یا اندام‌های جلویی ندارند، ولی دارای پاها یا اندام‌های پشتی بسیار کوچک و بدون انگشت هستند. مارمولک‌های بی‌پای برتون دارای چشمانی بدون پلک، با مردمک عمودی هستند. این جانوران برای پاکیزه نگاه داشتن پوسته‌ی چشم‌های‌شان، آن‌ها را می‌لیسند. مارمولک‌های بی‌پای برتون رفتار دفاعی خودوابُری دارند. آنان برای فرار از چنگ شکارگران و گیج کردن آنان، دُم خود را وابریده و می‌اندازند. آنان می‌توانند دُم جدا شده‌ی خود را دوباره بازسازی کنند. این مارمولک‌ها دارای حس بینایی و بویایی نیرومندی هستند.
بن‌مایگان: wikipedia
نگاره: Nick Gale - Mitch Thorburn
گردآوری: فرتورچین