نام: مارمولک شاخ‌دار تگزاس Texas horned lizard
نام علمی: Phrynosoma cornutum
فرمان‌رو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: خزندگان
راسته: پولک‌داران
زیرراسته: مارمولک‌سانیان
خانواده: شاخی‌مارمولکان
سرده: مارمولک‌های شاخ‌دار
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زمان زیست: دوره‌ی کرتاسه‌ی پسین (۱۰۰/۵ تا ۶۶ میلیون سال پیش) تا دوره‌ی هولوسن (۱۱۷۰۰ سال پیش تاکنون)
زیستگاه: منطقه‌های خشک و نیمه‌خشک جنوب شرقی ایالت آریزونا، تگزاس، اکلاهما، نیومکزیکو، جنوب شرقی کلرادو، کانزاس و شمال غربی لوئیزیانا در جنوب مرکز کشور آمریکا و ایالت‌های سونورا، چی‌واوا، دورانگو، کواویلا، نوئوو لئون، تامائولیپاس و سن لوئیس پوتوسی در شمال شرقی مکزیک در آمریکای شمالی
زندگانی: ۵ سال (دربند ۷ تا ۹ سال)
سن بلوغ: ۲ سالگی
زادآوری: تخم‌گذار، ۱۴ تا ۳۷ تخم، با ۴۰ تا ۶۱ روز زمان ماندن در تخم
خوراک: شکار بی‌مهرگان و حشرات به‌ویژه مورچه (۶۹ درصد) همچون مورچه‌ی دروگر بیابانی، همچنین موریانه، ملخ و سوسک
شکارگران: سگ‌ها، مار زنگی پشت‌الماسی غربی، مار زنگی شاخ‌دار، مار تازیانه‌ای، شاهین مرغزار، دلیجه‌ی آمریکایی، سنگ‌چشم سرگنده، باز شانه‌سرخ و کوکوی دونده‌ی بزرگ
رنگ: به رنگ‌های گوناگون در زمین‌های گوناگون، همچون زرد یا قهوه‌ای گراینده به سرخ در بیابان‌ها و قهوه‌ای گراینده به برنزه در چمن‌زارها، دارای لکه‌هایی تیره با لبه‌های روشن در پشت، همچنین دارای خطی سفید در راستای ستون مهره‌ها و خط‌هایی تیره میان چشم‌ها تا شاخ‌های پشت سر
اندازه: وزن ۲۵ تا ۹۰ گرم، پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۹/۴ سانتی‌متر برای نرها و ۱۱/۴ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کوتاه
درباره‌ی جانور: مارمولک شاخ‌دار تگزاس جانوری خشکی‌زی و روزگرد است. همچنین این مارمولک به‌جز زمان زادآوری، جانوری تنهازیست است. این جانوران بدنی پهن و پوشیده از پولک‌های خاردار، دُمی کوتاه و دست‌ها و پاهایی کوتاه دارند. همچنین آنان پولک‌های شاخ‌مانند در پشت سر و ۵ انگشت پنجه‌دار در دست‌ها و پاهای‌شان دارند. این مارمولک‌ها دارای حس بینایی و بویایی نیرومندی هستند. همچنین آنان سنگ‌نوردانی توانا هستند. مارمولک شاخ‌دار تگزاس دارای ۳ روش دفاعی‌ست. ۱- این مارمولک می‌تواند رنگ خود را برابر با پیرامون خود دگرگون کرده و خود را از دید دیگر جانوران پنهان کند. ۲- این جانور می‌تواند بدن خود را باد کرده و بزرگ کند. جانور شکارگر نیز آن را پُف کرده و سفت و سخت می‌بیند و با گمان این‌که نمی‌تواند آن را در دهان خود فرو ببرد، از مارمولک دور می‌شود. ۳- این مارمولک می‌تواند خون بدنش را از گوشه‌ی چشم‌هایش تا درازای ۱/۵ متری به بیرون بپاشد. این رفتار مارمولک، هم جانور شکارگر را سردرگم می‌کند و هم مزه‌ی بد خون، آنان را دور می‌سازد.
بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity
نگاره: Steven Wong - Steven Wong
گردآوری: فرتورچین
